Gezondheidseconoom: mensenleven tijdens coronapandemie meer waard dan normaal

Het is een akelige vraag voor economen: wat mag een mensenleven kosten? Volgens gezondheidseconoom Xander Koolman was een mensenleven tijdens de coronapandemie in ieder geval tot afgelopen zomer meer waard dan normaal. “Duidelijk is dat de politiek niet alleen maar bezig was met rationele optimalisatie”, aldus Koolman in Stand van Nederland: Generatie Next.

Uit schattingen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat sinds de uitbraak van de coronapandemie tot afgelopen zomer er zonder maatregelen 135.000 Nederlanders zouden zijn gestorven. “Volgens andere berekeningen hadden die mensen gemiddeld genomen zo’n 5,5 jaar nog te leven, als ze niet waren gestorven”, weet Koolman.

Gezondheidseconomen denken dat een patiënt die weer helemaal hersteld is van corona, onder normale omstandigheden ongeveer 125.000 euro had mogen kosten. Koolman rekent normaalgesproken met 80.000 euro voor een kwaliteitsgecorrigeerd levensjaar en 2,5 miljoen euro voor een mensenleven.

“Als je dan rekent met levensjaren, de kwaliteit van leven en de waarde van een gezond levensjaar, kom je uit op ongeveer 20 miljard euro die we hadden mogen uitgeven”, zegt Koolman. “Het ziet er dus naar uit dat wij tijdens deze crisis méér hebben uitgegeven” voor het redden van mensenlevens.

Hoeveel precies, weet hij niet. Maar Koolman denkt dat de politiek is beïnvloed door de beelden van menselijk leed in Italië aan het begin van de pandemie. “We zagen een drama zich voltrekken, in ziekenhuizen en op straat. Stapelingen van lijkkisten, leed op persoonlijk niveau. Ik denk dat in Den Haag is gezegd: dat willen wij in Nederland niet.” Nu ligt het aantal sterfgevallen op ruim 22.000.

Prijskaartje aan mensenleven

Volgens de gezondheidseconoom is het niet zo dat de pandemie heeft aangetoond dat zijn beroepsgroep normaal gesproken met te kleine bedragen voor een mensenleven rekent. “Recentelijk hebben we gezien dat het kabinet heeft besloten een nieuw vaccin niet op te nemen in het rijksvaccinatieprogramma, omdat het te duur is. We zijn weer terug bij waar we voor de coronacrisis ook waren. Er is veel aandacht voor het beheersen van de zorguitgaven.”

Dat er überhaupt een prijskaartje aan een mensenleven hangt, is volgens Koolman verklaarbaar. “Geld dat we vanuit de samenleving uitgeven aan de zorg, gaat niet naar bijvoorbeeld onderwijs of koopkracht. Met extra uitgaven voor de zorg dwing je mensen als het ware hun huis uit. Dat ligt heel gevoelig.”

“Geld kun je ten slotte maar één keer uitgeven”, benadrukt Koolman. “We zijn een rijk land, maar we zijn niet zó rijk.”

De waarde van een mensenleven bepaalt onder meer hoe hard we mogen rijden op de snelweg en hoeveel we uitgeven aan de zorg. Maar hoe bereken je die prijs? En kijkt de millennial anders tegen de waarde aan dan oudere generaties? Presentatrice Lisette Wellens zocht het uit.

Deze aflevering van Stand van Nederland: Generatie Next zie je donderdag om 21.05 uur op NPO 2. Oude afleveringen kun je hier bekijken. 

Door: Peter Visser