Kabinet kondigt crisisplan af en staat kolencentrales toe: is dat voldoende voor een warme winter?
Door fase 1 van een gascrisis af te kondigen en zelfs vervuilende kolencentrales weer op volle toeren te laten draaien, hoopt Klimaatminister Rob Jetten dat we deze winter niet te maken krijgen met gastekorten. Maar is dat voldoende? "Als Poetin zegt: ik zet nu het mes op de keel en draai de knop helemaal dicht, zet hij de situatie onder druk", zegt journalist bij het Financieele Dagblad Jean Dohmen. "Het moet niet te hard gaan vriezen op het moment dat de gaskraan helemaal dichtgedraaid wordt."
Volgens energiedeskundige bij het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS), Lucia van Geuns, wordt het "heel spannend". "Ik denk dat het belangrijk is dat we vanaf nu elke week monitoren of onze gasbergingen genoeg gevuld zijn", zegt zij. "Op dit moment zijn die voor ongeveer 47 procent gevuld, maar elke week moet daar weer een maximale hoeveelheid bij, zodat we in de winter genoeg hebben om een koude winter te kunnen doorstaan."
'Vroege waarschuwing'
De eerste fase van het zogenoemde Bescherm- en Herstelplan Gas, dat nu in werking is, staat nog in het teken van "vroege waarschuwing". De stap is bedoeld om het risico dat er komende winter daadwerkelijk te weinig gas beschikbaar is, zo klein mogelijk te maken.
Ook in de zomer kan iedereen daaraan bijdragen, bijvoorbeeld door de airconditioning minder vaak aan te zetten of korter te douchen. Het kabinet wijst daarnaast opnieuw op de voordelen van extra isolatie, waarmee het gasverbruik ook kan worden verminderd.
Voor bedrijven bestaat al een energiebesparingsplicht. Die wordt aangescherpt en er komt meer capaciteit beschikbaar voor handhaving. Het crisisplan stelt het kabinet daarnaast in staat de situatie op de gasmarkt nauwlettender te volgen. Dit doordat energiebedrijven de overheid dagelijks moeten informeren over leveringen.
'Belangirjk signaal'
Dohmen noemt het positief dat het kabinet nu actie onderneemt. "Als inwoner van ons land kun je je zorgen maken: reageert de regering wel op wat er gebeurt? Dus in dat opzicht is dit een belangrijk signaal", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Er zit ook een opbouw in. We zitten nu in de waarschuwingsfase, maar uiteindelijk kan dat tot heel ingrijpende maatregelen leiden."
Van de elektriciteit die in Nederland opgewerkt wordt komt een klein deel uit groene bronnen. Het overgrote deel komt uit gascentrales. "Op het moment dat je tegelijkertijd die gasbergingen wil vullen en je je zorgen maakt over de hoeveelheid gas die daarvoor beschikbaar is, kun je in een noodsituatie uitwijken naar kolencentrales", legt Dohmen uit. "We hebben een aantal goede kolencentrales in Nederland. Die moeten nu op volle kracht gaan draaien. De bedoeling is dat we daarmee een deel van de stroom opwekken."
Groningen
En dan zijn er natuurlijk nog de aardgasvelden in Groningen. "Als je goed luisterde naar wat staatssecretaris van Mijnbouw, Vijlbrief, daar gisteren over zei, sluit hij het openen van de gaskraan helemaal uit. Maar alleen als we in een noodsituatie terechtkomen, zou er een beroep op worden gedaan", zegt Dohmen. "Het probleem is dat het Staatstoezicht op de Mijnen een rapport uit heeft gebracht waarin geconcludeerd wordt dat het eigenlijk niet veilig is om dat gas te winnen."
De meningen daarover lopen uiteen, want de Mijnraad adviseert dit juist wél te doen. "Ik denk dat we wat dat betreft moeten gaan afwachten", zegt Dohmen. "Een deel van het beleid wat we voeren wordt bepaald door wat er in het Kremlin gebeurt." Als Poetin besluit de gaskraan volledig dicht te draaien "word je geconfronteerd met verder stijgende gasprijzen". "Dat betekent dat de rekening van consumenten nog verder gaat stijgen. En dan kun je toch in een situatie komen, als het water je echt aan de lippen staat, dan daar toch naar kijken", zegt Dohmen. Hij gelooft dat het kabinet "alles op alles" zet om dat te voorkomen.
