Nog geen gastekort, maar crisisplan treedt al in werking: ‘Elke kuub gas telt’
Het kabinet doet opnieuw een dringende oproep om minder gas te verbruiken. Het stelt daarnaast een crisisplan in werking waar maatregelen in beschreven staan voor het geval daadwerkelijk tekorten ontstaan. Nu is dat nog niet het geval, benadrukken minister Rob Jetten (Energie) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw).
De eerste fase van het zogenoemde Bescherm- en Herstelplan Gas staat nog in het teken van "vroege waarschuwing", zegt energieminister Rob Jetten. De stap is bedoeld om het risico dat er komende winter daadwerkelijk te weinig gas beschikbaar is, zo klein mogelijk te maken.
'Elke kuub gas telt'
Ook in de zomer kan iedereen daaraan bijdragen, bijvoorbeeld door de airconditioning minder vaak aan te zetten of korter te douchen. "Elke kuub gas telt", aldus Jetten. Het kabinet wijst daarnaast opnieuw op de voordelen van extra isolatie, waarmee het gasverbruik ook kan worden verminderd.
Voor bedrijven bestaat al een energiebesparingsplicht. Die wordt aangescherpt en er komt meer capaciteit beschikbaar voor handhaving. Het crisisplan stelt het kabinet daarnaast in staat de situatie op de gasmarkt nauwlettender te volgen, doordat energiebedrijven de overheid dagelijks moeten informeren over leveringen.
'Kosten vallen mee'
De kosten die het kabinet moet maken om de gasopslagen voor de komende winter voldoende gevuld te krijgen, vallen vooralsnog mee, zegt Jetten. Hij noemt daarbij geen bedrag.
Jetten verwachtte in maart nog dat deze regeling de schatkist tussen 6 en 7 miljard euro zou kunnen gaan kosten. Maar de aanbesteding waarmee het subsidiegeld wordt verdeeld, verloopt zo succesvol dat hij inmiddels niet meer aan "dat soort bedragen" denkt.
Het kabinet durft de lat dan ook wat hoger te leggen. In EU-verband was eerder afgesproken dat de gasopslagen voor het invallen van de winter voor minstens 80 procent gevuld moeten zijn. Gezien de uitzonderlijke situatie is besloten daar nog boven te gaan zitten, aldus Jetten.
Kolencentrales
Eerder werd al bekend dat het kabinet wil toestaan dat kolencentrales de komende tijd op hogere capaciteit draaien om elektriciteit op te wekken. Daardoor hoeven gascentrales minder stroom te leveren. Met het gas dat daarmee bespaard wordt, kunnen de gasopslagen beter worden gevuld.
De stroomproductie met behulp van kolen is de laatste jaren juist flink aan banden gelegd om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. In de strijd tegen gevaarlijke klimaatverandering is een wet aangenomen die het stoken van kolen in elektriciteitscentrales vanaf 2030 zelfs helemaal verbiedt.
Oorlog
De oorlog in Oekraïne en verregaande economische sancties tegen Rusland hebben de energiemarkt evenwel volledig op zijn kop gezet. De prijzen van gas zijn torenhoog opgelopen en nu de Russen aan steeds meer landen niet meer leveren, dreigen komende winter grote tekorten te ontstaan.