Precies 20 jaar na de dood van Pim Fortuyn: ‘Het was een man van twee gezichten’

Arendo Joustra, hoofdredacteur Elsevier Weekblad, kan zich 6 mei 2002 nog al te goed herinneren. “Het blad was net naar de drukker toe ik werd gebeld dat Pim Fortuyn was doodgeschoten. We hebben alles gestopt en het blad teruggehaald bij de drukker en 20 pagina’s toegevoegd over Pim Fortuyn en wat er gebeurd is.”

Precies 20 jaar geleden verliet Pim Fortuyn de studio van 3FM bij het Media Park in Hilversum en werd neergeschoten. Joustra kende Fortuyn heel goed. In zijn jaren bij de Volkskrant, schreef Fortuyn columns. In die tijd beschouwde Fortuyn Joustra ook als zijn vriend. Andersom was dat niet het geval, geeft Joustra aan. “Dat hoeft niet altijd wederzijds te zijn”, zegt de journalist bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Hij was in de dagelijkse omgang nogal ongemakkelijk. Veeleisend.”

Fortuyn was vaak onaangenaam tegen redactieleden of zelfs tegen het personeel in een restaurant, vertelt Joustra. “Verder was hij heel leuk om mee te praten. We keken samen naar het achtuurjournaal. Daarna gingen wij de stad in en waren voortdurend in gesprek. Hij was socioloog en die bekijken altijd de hele maatschappij. Hij was eigenlijk meer socioloog dan politicus. Dat was voor mij zeer leerzaam.”

Twee gezichten

Albert Verlinde heeft Fortuyn ook een aantal keer ontmoet. “Hij had eigenlijk twee gezichten”, vertelt de theaterproducent. Verlinde liep de politicus een keer tegen het lijf in Cuba. “Als je in het klein met hem zat was hij hartstikke leuk en gezellig. Op het moment dat er meer Nederlanders bijkwamen, was hij opeens Pim Fortuyn.”

“Het is verschrikkelijk wat er gebeurd is en ook dat het heeft kunnen gebeuren”, gaat Verlinde in op de moord op Fortuyn. “Het gebrek aan bewaking of dat je iemand zo makkelijk kunt stigmatiseren. Dat hij een taart met kots erin naar zijn gezicht krijgt en niemand van de journalisten ingrijpt en maar kijkt. Achteraf mag iedereen de hand in eigen boezem steken hoe je dat hebt kunnen laten gebeuren.”

Volkert van der Graaf

De man die Fortuyn vermoorde was Volkert van der Graaf. Hij werd tot 18 jaar celstraf veroordeeld maar kwam na 12 jaar alweer vrij. “Ik vond toen en nu dat de straf te laag was”, reageert Joustra. “Het is niet alleen een moord op een man die geen afscheid heeft kunnen nemen van zijn familie of vrienden. Het is ook een aanslag op de democratie geweest.”

Joustra noemt het “een soort landverraad”, omdat het een aanslag is op een persoon die een functie bekleed in de Tweede Kamer. “De man die het gedaan heeft, leeft nog. Dat is heel lastig om te accepteren.”

‘Enorme impact’

Ook voor medewerkers die erbij waren is het nog altijd een nachtmerrie. “Je bent gewoon met je werk bezig en opeens wordt er iemand op je stoep doodgeschoten”, zegt Paul van der Lugt, oud-zenderbaas van 3FM bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Hij was een van de meest prominente politici van dat moment. Die impact was enorm.” Een gebeurtenis van enorme betekenis, omschrijft Van der Lugt de moord op Fortuyn. “De eerste politieke moord sinds de moord op Willem van Oranje en de gebroeders De Witt.”

Van der Lugt schreef er een boek over: ‘De laatste dag’. Met verhalen van ooggetuigen. “Ik denk dat het heel goed is dat nu vastgelegd is hoe de mensen die er direct betrokken bij waren dat hebben ervaren.”

Tekst gaat verder onder de tweet.

De moord op Pim Fortuyn is vandaag precies 20 jaar geleden. “Je bent gewoon met je werk bezig, en op een gegeven ogenblik wordt er iemand op je stoep doodgeschoten”, blikt oud-zenderbaas van 3FM Paul van der Lugt terug.

Hij beschreef die dag in zijn boek De Laatste Dag. #WNL pic.twitter.com/2x6h1KV7o9

— WNL Vandaag (@WNLVandaag) May 6, 2022

Het Jaar van Fortuyn

Het laatste politieke jaar van Fortuyn is als televisieserie uitgebracht: Het Jaar van Fortuyn. “Het is goed dat zo’n serie gemaakt wordt, om generaties die dat toen niet hebben meegemaakt iets te vertellen over Pim Fortuyn en de situatie toen”, vertelt Joustra. “Ik ben zelf alleen een beetje in de war omdat ik niet meer weet wat nu werkelijkheid is en fictie.”

Joustra vindt dat Ad Melkert, de politieke concurrent van Fortuyn in die tijd, veel beter werd gespeeld dan Fortuyn. “Terwijl in werkelijkheid Fortuyn het veel beter speelde dan Melkert.”

LEES OOK: Simon Fortuyn over zijn broer: ‘Iemand met net zo’n visie ontbreekt anno 2022′

Door: Vick ten Wolde