Nederland vooralsnog vrij van Russische cyberaanvallen, maar de vitale infrastructuur ‘is kwetsbaar’

De Russische grondtroepen maken weinig vorderingen in Oekraïne en de westerse sancties beginnen langzaam hun werk te doen. Daarom groeit de vrees op een cyberoorlog tussen Rusland en het Westen. Vanmiddag komt de Europese Rekenkamer met een antwoord op de vraag of Europa zich daartegen kan verdedigen.

Wat de inhoud van het rapport precies gaat worden, dat weet cybersecurity expert Inge Bryan niet. Maar wel dat het verschil tussen Europese landen erg groot is. "Dat kan ook niet anders, omdat de digitalisering binnen Europa heel erg varieert", zegt zij bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. Zo is Nederland bijvoorbeeld een zeer gedigitaliseerd land.

Netwerk

Het ene land is het andere niet, ook niet qua cyberveiligheid. Neem Europa als geheel, dan is het continent net zo sterk als de zwakste schakel. Zeker als er binnen Europa op digitaal gebied veel wordt samengewerkt. "Maar tegelijkertijd is het internet een gedistribueerd netwerk", vertelt Bryan.

Het is te vergelijken met een elektriciteitsnet, waar op meerdere plekken verbindingen bij elkaar komen, zo legt Bryan uit. "Als er een uitvalt, dan wordt het vrij naadloos overgenomen door de rest van het netwerk." Dat betekent dat het internet zelf "behoorlijk weerbaar" is, maar dat de diensten die erop zitten "de zaken zijn waar het mis kan gaan".

Vitale infrastructuur

Waar Nederland dan kwetsbaar is, ligt volgens Bryan in de vitale infrastructuur. Bijvoorbeeld de Rotterdamse haven, Schiphol, Kamer van Koophandel, de belastingdienst of grote datacollecties. "Dat zijn plekken waar wij heel erg voorzichtig moeten zijn met de toegang die je een ander verschaft."

Voorzitter Deltalinqs - de ondernemersvereniging van de haven- en industriële bedrijven in de Mainport Rotterdam - Victor van der Chijs ziet het voor mogelijk dat de Rotterdamse haven een target is tijdens een cyberwar. "Daar maken wij ons zorgen over. De Rotterdamse haven is kwetsbaar."

Grote bedrijven hebben het volgens Van der Chijs goed voor elkaar, maar er zijn nog wel honderden kleinere bedrijven en "die zijn zich niet allemaal bewust van de gevaren die uit een cyberoorlog voort kunnen komen".

Russische aanvallen

Bryan ziet geen toename in Russische cyberaanvallen, maar zij ziet wel weer een toename in 'ransomware-aanvallen'. In Nederland ook wel gijzelsoftware genoemd. Dan blokkeren internetcriminelen computers, bestanden of gehele netwerken en in ruil voor vrijgave daarvan vragen zij om een betaling.

"Over de hele sector zagen wij een dip in december en januari. Vermoedelijk omdat de ransomware-criminelen in dienst van Rusland aan de slag zijn gegaan in Oekraïne", verklaart Bryan. "Maar inmiddels zitten we weer op het 'normale' niveau."

Van een gerichte Russische aanval op de Nederlandse infrastructuur is dus nog geen sprake. Dat wil overigens niet zeggen dat het niet heeft plaatsgevonden, "omdat er doorgaans tijd zit tussen een initiële binnendringing en het daadwerkelijke zien van de effecten ervan".

LEES OOK: Moskou verwerpt waarschuwing VS over Russische cyberaanvallen