Laatste dag gemeenteraadsverkiezingen, lokale partijen vaak favoriet: ‘Landelijke en regionale wensen liggen soms ver uit elkaar’

Vandaag is de laatste dag waarop je je stem kan uitbrengen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Vlak na vijf uur 's ochtends openden de eerste stembureaus de deuren.

In totaal mogen bijna 13,6 miljoen mensen in 333 gemeenten hun stem uitbrengen. Ruim 840.000 jongeren kunnen voor het eerst van hun stemrecht gebruikmaken, blijkt uit cijfers van het CBS.

Hoeveel van die mensen ook daadwerkelijk gaan stemmen, is de vraag. De opkomst is bij de gemeenteraadsverkiezingen al jaren een stuk lager dan bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Jongeren stemmen naar verhouding nog minder dan de rest van de kiesgerechtigden.

Lokale partijen

Er doen in totaal bijna 1100 lokale partijen mee door heel het land, waarvan er velen ook een grote kans maken op een flink aantal zetels in de gemeenteraad. De lokale wensen van de kiezer liggen namelijk vaak ver af van de landelijke, zegt directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Kim Putters. "Als je lokaal belangrijk vindt dat de wegen goed onderhouden worden, of dat de gezondheidszorg voor je ouders op orde is, weet je meteen over welk verpleeghuis of welke straten het gaat. Als daar lokale partijen op inspelen, weet je waar je voor stemt", legt hij uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1. De landelijke thema's vindt men ook belangrijk, maar die staan dan gewoon wat verder weg."

Parlementair verslaggever voor Elsevier Weekblad Eric Vrijsen onderstreept dit. "De gemeentepolitiek is niet zo ideologisch. Er is wel eens gezegd: 'Er is niets socialistisch aan een lantaarnpaal'. Er zitten wel accentverschillen en iedereen gaat er ongeveer vanuit dat de VVD de club is die getraind wordt door Mark Rutte, en de SP door Marijnissen." Dat is het 'kompas' van de mensen, zegt Vrijsen. "Tegelijkertijd is Den Haag ver weg en de lokale partijen staan dichterbij de mens. Dat is de veronderstelling voor veel kiezers. Dan stemmen ze liever op mensen van hun 'eigen soort'."

Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot benadrukt dat ook lokale kandidaten van landelijke partijen hun eigen verkiezingsprogramma maken. "Daar zijn ze vrij in", zegt ze. Het is dus niet zo dat de politici in Den Haag wat dat betreft de regie in handen hebben.

LEES OOK: Mark Rutte stemt op collega-docent Dion van Splunteren