Nederland en Australië eisen schadevergoeding van Rusland om MH17: ‘Trots dat we stug doorgaan’

Nederland en Australië stappen naar de burgerluchtvaartorganisatie ICAO, onder meer om een schadevergoeding van Rusland te eisen vanwege MH17. De landen hebben maandag een klacht ingediend tegen Rusland. Dat melden minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra en minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers.

"Het kabinet blijft alles op alles zetten om Rusland ter verantwoording te roepen voor het neerhalen van vlucht MH17 en de instandhouding van de internationale rechtsorde", zegt Hoekstra in een verklaring bij deze stap. De klacht kan onder meer resulteren in een schadevergoeding voor de Nederlandse staat. De Algemene Rekenkamer is gevraagd te berekenen hoeveel schade de overheid geleden heeft.

'Zien dat Nederland elke keer weer tandje bijzet'

De vraag is of deze stap kans van slagen heeft. "Dat is de vraag die we eigenlijk al drie a vier jaar aan het stellen zijn. Maar toch zien we telkens dat Nederland elke keer weer een tandje bijzet, en dat het soms ook werkt", zegt directeur politieke zaken bij HCSS Han ten Broeke erover.

Hij stipt aan dat er nu verschillende juridische procedures lopen tegen Rusland omtrent MH17. Zo is er de zaak tegen Oleg Poelatov, Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko, de mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij het afvuren van de Russische Buk-raket op 17 juli 2014. "Dat moet er uiteindelijk toe leiden dat die vier verdachten schuldig worden verklaard. Dat moeten we afwachten", zegt Ten Broeke in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

"We hebben de staatsaansprakelijkheid-zaak, waar niemand enige kans gaf aan Nederland om daar iets te bereiken, maar daar heeft Nederland wel degelijk vorderingen geboekt", vervolgt hij. "En nu komt het op die schadevergoeding. Voor nabestaanden onvoorstelbaar belangrijk, en in het verleden zijn er wel eens schades uitgekeerd, dus het zou wel eens kunnen werken."

'Trots dat we stug doorgaan'

"Dit is een politiek diplomatieke escalatie die belangrijk is, maar daarbovenop, en dat is het essentiële: het tegengaan van straffeloosheid", reageert minister van Financiën, ook te gast in Goedemorgen Nederland, Sigrid Kaag. "Dus alle paden moeten bewandeld worden. Nederland doet dat met bondgenoten, met andere landen die slachtoffers hebben gehad in deze vreselijke tragedie."

Het "recht zoeken en het recht halen is ontzettend belangrijk", beklemtoont Kaag. "Hoeveel tijd het kost doet er niet toe. Hoeveel moeite is het minste. De Nederlandse staat is dit verplicht aan alle mensen die slachtoffer zijn geworden en aan hun nabestaanden. Dat we heel stug doorgaan ben ik ontzettend trots op, ik denk iedereen."

Geen samenhang met oorlog

Het besluit om naar de ICAO te stappen heeft niets te maken met de Russische invasie in Oekraïne, zo laat het kabinet weten. De aanleiding was volgens de minister het Russische besluit om anderhalf jaar geleden de onderhandelingen met Nederland en Australië te staken, nadat de landen Rusland aansprakelijk hadden gesteld. "De samenloop met de oorlog springt natuurlijk in het oog", aldus Hoekstra. "Tegelijkertijd hebben we gezegd: we gaan deze deze procedure niet vertragen maar ook niet versnellen vanwege de oorlog."

De zogenoemde ICAO-raad kan uitspraken doen aan de hand van het Verdrag van Chicago. "Daarin is onomwonden vastgelegd dat alle aangesloten lidstaten de veiligheid van de burgerluchtvaart moeten waarborgen, en deze niet in gevaar moeten brengen met wapens", zegt Harbers. "En dat is natuurlijk precies wat er wel is gebeurd", zegt Hoekstra. "We weten dat met een Buk van het Russische leger MH17 uit de lucht is geschoten."

'Hier gaan jaren overheen'

Uiteindelijk kan het ICAO oordelen dat Rusland verantwoordelijk is voor de ramp. "En dat is buitengewoon wezenlijk omdat daarmee de schuldvraag komt vast te staan. Dat heel erg belangrijk is om ook recht te doen aan nabestaanden", aldus Hoekstra.

Er lopen meer klachtenprocedures en rechtszaken. Volgens het kabinet zijn dat allemaal aparte trajecten die naast elkaar gevoerd kunnen worden. Harbers benadrukt dat de procedure bij de ICAO lang zal duren. "Hier gaan wel echt jaren overheen."

LEES OOK: Burgemeester Broertjes (Hilversum) bezoekt nabestaanden MH17 nog steeds elke kerst