Zijn de Russische corridors in Oekraïne wel veilig? ‘De vluchtelingen worden als politieke doeleinden gebruikt’
In vijf Oekraïense steden is opnieuw een staakt-het-vuren ingevoerd: Kiev, Soemi, Marioepol, Charkov en Tsjernihiv. Op die plekken kunnen burgers via beschermde vluchtroutes het land verlaten richting Rusland en Belarus. Veel Oekraïners hebben daar echter een slecht gevoel bij en vertrouwen de boel niet helemaal. Rapporteurs van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch hebben talrijke gevallen geregistreerd van schendingen van mensenrechten door Russische troepen in Oekraïne.
Een inmiddels bekend en ook desastreus voorbeeld is een gezin in Irpen, een voorstad van Kiev. Daar was ook een staakt-het-vuren van kracht, maar toch kwam het gezin terwijl het evacueerde om het leven.
'Geen vluchtroute'
Die beschermde vluchtroutes, ook wel corridors genoemd, lijken dus helemaal niet zo veilig en beschermd te zijn. Zeker niet als die wegen juist leiden naar landen waar Oekraïne in conflict mee is. "Als Oekraïner ga je natuurlijk niet naar Rusland of Belarus", vertelt Rob de Wijk, directeur HCSS bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Dat is helemaal geen vluchtroute."
Als dat de routes zijn, kiezen veel burgers er liever om in hun stad te blijven zitten. Met alle gevolgen van dien. Als zij achterblijven, kunnen zij slachtoffer worden van een mogelijke aanval of bombardement op die stad. "Je ziet dat die vluchtelingen voor politieke doeleinden worden gebruikt."
Vluchteling als wapen
Het aanbieden van een vluchtroute lijkt dus vooral symbolisch te zijn. "Het is nog veel cynischer", gaat De Wijk verder. "Je gebruikt vluchtelingen bijna als een wapen in de strijd."
Dat wordt wel vaker gedaan in dit soort conflicten, concludeert De Wijk. "Maar hier is het wel heel duidelijk. Je haalt de mensen eruit die je echt wil beschermen en die stuur je dan naar Belarus en Rusland. Dat is cynisme ten top."
Hulporganisaties
Hulporganisaties zien dit met lede ogen toe, maar zijn eigenlijk machteloos. "Het is voor hulporganisaties niet gemakkelijk om mensen in conflictgebieden te bereiken", vertelt PvdA-leider Lilianne Ploumen. "Dat maakt het nog wreder en cynischer."
Ploumen gaat verder: "Het is gewoon misdadig wat zij doen. De Russen doen dit niet voor het eerst. Dat maakt het alleen maar erger. Er moet druk op Rusland blijven om mensen veilig te laten vertrekken uit Oekraïne."