Rutte maakt Indonesiërs diepe excuses voor extreem geweld
Nederland maakt opnieuw excuses aan Indonesië voor het geweld tijdens de onafhankelijkheidsstrijd van de toenmalige kolonie Nederlands-Indië. Ditmaal gaan die excuses dieper, want Nederland ziet onder ogen dat het om extreem en stelselmatig geweld ging, zegt premier Mark Rutte.
"Nederland voerde een koloniale oorlog waarin stelselmatig en wijdverbreid extreem geweld werd gebruikt, tot martelingen toe, die in de meeste gevallen onbestraft bleven", aldus Rutte op een persconferentie in Brussel. "De heersende cultuur was er een van wegkijken, afschuiven en een misplaatst koloniaal superioriteitsgevoel." Het is, stelt Rutte, "een pijnlijke constatering en we moeten ons dat aantrekken".
Nederland neemt afstand van de lang aangehangen stelling dat het bij het geweld slechts om uitwassen ging en het leger in principe correct te werk was gegaan. De verantwoordelijkheid voor de misstanden lag op het hoogste niveau, erkent de premier.
'Conclusies hard maar onontkoombaar'
De excuses volgen na de presentatie van het rapport Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945 - 1950. De conclusies van dit rapport noemt hij "doordringend en confronterend". Het rapport werd vandaag officieel gepresenteerd.
De verantwoordelijkheid voor "deze zwarte bladzijde uit onze geschiedenis" ligt volgens de premier eerst en vooral bij de gezagsdragers van toen. "De Nederlandse regering, het parlement, de krijgsmacht als instituut en de justitiële autoriteiten. Het kabinet neemt de volle verantwoordelijkheid voor hun collectieve falen, dat ten grondslag lag aan het extreme geweld in de beschreven periode."
Rutte: "Elke generatie moet zich opnieuw tot het eigen verleden verhouden, ook wij, en dat voelen we vandaag heel sterk. Dit onderzoek schetst de tragiek van deze periode nog eens in volle omvang."
In het rapport, gepresenteerd door het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies), Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH), wordt geconcludeerd dat het extreme geweld van Nederlandse militairen in Indonesië nagenoeg onbestraft is gebleven.
Het onderzoek beslaat de periode vanaf de proclamatie van de Republiek Indonesië door Soekarno op 17 augustus 1945 tot en met 1949, het jaar waarin Nederland op 27 december uiteindelijk de soevereiniteitsoverdracht tekende. Nederlandse rechters toonden volgens het rapport in die tijd uitermate veel begrip voor de militairen en hun positie en er was vooral oog voor militaire belangen. Ook politiek Den Haag zou de acties stilzwijgend goed gekeurd hebben.
LEES OOK: Oud-militairen boos en verdrietig over conclusies onderzoek dekolonisatie Indonesië