Dodelijke slachtoffers van politie-ingrijpen vertoonden vaak verward gedrag

Bij politie-incidenten die de afgelopen jaren leidden tot een dodelijk slachtoffer, vertoonde dat slachtoffer vaak verward gedrag. Ook ging het in de meerderheid van de gevallen om mannen met van middelbare leeftijd met een niet-westerse migratieachtergrond.

Dat zijn enkele conclusies van een wetenschappelijk onderzoek naar 50 van dit soort incidenten tussen 2016 en 2020, uitgevoerd door Bureau Beke. Van de 50 mensen gedroeg 42 zich verward tijdens het contact met de politie.

Uniek onderzoek

Dit onderzoek naar "patronen, context en slachtoffers van politie-incidenten met een fatale afloop" is gedaan in opdracht van de politie en Rijksrecherche, met als doel het krijgen van "meer inzicht in deze ingrijpende gebeurtenissen". Volgens de onderzoekers is de studie naar politie-incidenten met een dodelijke afloop uniek, want het is nog nooit eerder gedaan.

Elk jaar overlijden gemiddeld tien mensen binnen de context van een politieoptreden. Dan valt te denken aan mensen die overlijden in een politiecel na drank- en/of drugsgebruik, of mensen die overlijden na inzet van geweld door de politie of na een achtervolging.

De meeste sterfgevallen kwamen voort door "het aanwenden van geweld". Dat was het geval in 34 van de 50 zaken. Acht mensen kwamen om door zelfdestructief gedrag, anderen doordat ze onwel werden of door een ongeval.

Migratieachtergrond

Uit het onderzoek blijken mannen tussen 30 en 50 jaar met een niet-westerse migratieachtergrond oververtegenwoordigd. In 84 procent van de zaken vertoonde het slachtoffer verward gedrag. 41 slachtoffers leden aan meerdere problemen tegelijk, zoals psychische klachten, financiële problemen, relatieproblemen of drugsgebruik.

Om te verklaren waarom mannen met een niet-westerse migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn onder de slachtoffers, is meer onderzoek nodig, zegt politiechef Amsterdam en portefeuillehouder politiegeweld Frank Paauw tegen De Volkskrant. "Het zou goed kunnen dat politiesocioloog Jaap Timmer gelijk heeft. Dat het komt doordat dit soort zaken zich vaak afspeelt in wijken waar meer mensen uit lagere sociaal-economische klassen wonen en meer mensen met een migratieachtergrond."

Stroomstootwapen

Verder is Paauw ervan overtuigd dat het gebruik van een stroomstootwapen, dat sinds begin dit jaar tot de wapenuitrusting van agenten behoort, voor minder dodelijke incidenten zorgt. In 18 van de 50 onderzochte zaken is geschoten door de politie. De politiechef zegt tegenover de krant meerdere voorbeelden te kennen waarin het stroomstootwapen een goed alternatief zou zijn geweest.

Met de uitkomsten van het onderzoek wil de politie naar eigen zeggen aan de slag om hulpverlening beter te betrekken bij een incident, zowel voorafgaand als tijdens dat incident. Ook moet informatie voorafgaand beter worden benut en wil de politie investeren in trainingen van politiemedewerkers in goede omgang met mensen met verward gedrag.

Vorig jaar kreeg de politie te maken met ruim 130.000 incidenten met verwarde personen, 11 procent meer dan in 2020.

LEES OOK: Politie schiet verdachte neer in Den Haag, persoon zwaargewond