Spanning rondom gemeenteraadsverkiezingen: ‘Veel kiezers kunnen hun stem niet kwijt’

Op woensdag 16 maart is het weer zover: de gemeenteraadsverkiezingen. Voor de landelijke politiek is dat een belangrijke graadmeter, maar lokale politici hopen toch vooral dat gemeentelijke thema's het zwaarst wegen in iemands stem. Het is voor lokale partijen te hopen dat veel mensen naar de stembus trekken, al ligt de opkomst vaak erg laag.

Peter Kanne, onderzoeker bij I&O Research onderzocht welke thema's dit jaar het belangrijkst worden gevonden bij de aankomende gemeenteraadsverkiezingen: "Betaalbaar wonen, veiligheid en leefbaarheid." Van deze onderwerpen is betaalbaar wonen veel belangrijker geworden dan vier jaar geleden. Leefbaarheid is hetzelfde gebleven en veiligheid iets minder.

'Problematisch'

"Wat bij deze verkiezingen heel erg interessant gaat worden en misschien ook wel problematisch, is dat veel kiezers niet meer op de gevestigde middenpartijen willen stemmen", vertelt Kanne. "Maar meer op de flankpartijen."

Het probleem zit 'm dan in het feit dat die flankpartijen vaak niet meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. "Dus je hebt een groot deel van de kiezers, tussen de 40 en 50 procent, die zijn stem niet kwijt kan", zegt hij tegen Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Lokale politiek

Vaak is het dus zo dat de gemeenteraadsverkiezingen minder populair zijn dan de landelijke politiek. Dat erkent NRC-columnist Aylin Bilic, te gast bij Goedemorgen Nederland, ook. Mogelijk is dat dit jaar anders. Bilic legt uit waarom. "Ten eerste doen er veel meer lokale partijen mee. Ten tweede is men al dan niet teleurgesteld in de landelijke politiek."

In de Randstad stemmen mensen vaak op landelijke partijen. In de kleine -en middelgrote steden is een andere trend te zien volgens Bilic. "Daar zijn opkomende en lokale partijen belangrijk." En dat heeft volgens de columnist te maken het creëren van een eigen identiteit, met eigen voorkeuren en eigen inspraak.

Opkomst

Toch ligt de opkomst vrij laag als het gaat om de gemeenteraadsverkiezingen. Bij de laatste verkiezingen in 2018, ging slechts 54,97 procent naar de stembus. Dat is een groot verschil met de opkomst bij de meest recente landelijke verkiezingen. In 2021 bracht 78,7 procent van de stemgerechtigden in Nederland hun stem uit.

LEES OOK: Volt-Nederland wil de overwaarde van huizen belasten: ‘Uiteindelijk geen oplossing’