Immigratieprobleem laat zich lastig oplossen: ‘Niet iedereen kan ongelimiteerd naar Nederland komen’
De azc's zitten stampvol, met vluchtelingen die op de grond slapen. Gemeentes die onder politieke druk extra asielzoekers opnemen. Het toont aan dat het immigratiebeleid nog altijd voor veel chaos zorgt in Nederland. Voorlopig lijkt dat probleem zich nog niet op te lossen. Sterker nog, de roep om een goed beleid groeit. Uit cijfers van het CBS blijkt namelijk dat er 2021 bijna 25.000 asielaanvragen werden gedaan. Dat is 80 procent meer dan in 2020.
Volgens demograaf Jan Latten heeft deze toename te maken met een eerdere dip. Jaarlijks krijgt Nederland te maken met zo'n 20.000 asielzoekers, maar "in 2020, het eerste jaar van de coronapandemie, zag je de aantallen teruglopen", zegt hij bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. Dat het aantal een stuk lager lag had voornamelijk te maken met de reismoeilijkheden. Een jaar later, in 2021, waren de restricties een stuk minder. "We zagen toen een inhaalvraag. Het veert weer op."
De toestroom heeft niet alleen met corona te maken, verklaart Latten. "Afghanistan is er als brandhaard bijgekomen." Ook het aantal nareizende familieleden verdubbelde bijna. "Dat zijn familieleden van mensen die al een verblijfstatus hebben. Die doen een aanvraag om te mogen komen en dat wordt makkelijker gefaciliteerd." Daardoor zit het aantal asielaanvragen boven het jaarlijks gemiddelde. Latten verwacht ook dit jaar een piek in asielaanvragen te zien, voornamelijk vanuit de hoek van na-reizigers.
Europese aanpak
Het asielprobleem is geen landelijk issue, maar moet veel breder gezien worden: Europees. Daarom pleit VVD-Europarlementariër Malik Azmani ervoor om als Europa één lijn te trekken in het immigratiebeleid. "Het heeft geen zin om het als lidstaat in je eentje op te lossen. Dat kan niet eens."
Er liggen nu nieuwe voorstellen op tafel vanuit de Europese Commissie om het immigratieprobleem aan te pakken. "Daar moet je niet op wachten", gaat Azmani verder. "Desnoods ga je aan de slag met een serie landen die wel bereid is om de controle aan de buitengrenzen van de Europese Unie te bewerkstelligen."
Azmani begrijpt dat landen als Spanje en Griekenland niet verantwoordelijk willen zijn voor alle asielaanvragen en vluchtelingen die er via hun grenzen de EU binnenkomen. "Het betekent wel dat daar de registratie moet plaatsvinden en dat andere lidstaten bereid moeten zijn om mensen die écht vluchteling zijn, op te nemen."
'Waterbedeffect'
Kort samengevat wil Azmani controle aan de buitengrenzen en het immigratieprobleem met een handjevol lidstaten reguleren. Volgens Latten los je het probleem daarmee niet op. "Oost-Europese landen als Tsjechië, Polen en Hongarije zetten nu de hakken in het zand en zeggen hier niet aan mee te doen", vertelt de demograaf. "Ook in de herkomstlanden horen ze deze berichten, dus die stroom richt zich niet meer op Oost-Europa. Je krijgt een soort waterbedeffect en gaan in plaats van oost naar west als je dit beleid gaat volgen."
Oekraïne-kwestie
En dan is er ook nog de penibele situatie aan de Russische grens met Oekraïne. Het dreigt daar steeds verder uit de hand te lopen, met alle gevolgen van dien. Het zou voor een nieuw stroom aan asielzoekers kunnen zorgen, die allemaal richter het westen van Europa trekken. "Ze kunnen maar één kant op en het is niet zo prettig om in Oost-Europa opgevangen te worden. Dus men wil doorreizen. Ze willen naar het westen. Dat is de trend."
Volgens Latten is Nederland niet voorbereid op een golf vanuit Oekraïne. "We waren ook niet voorbereid op de golf uit het najaar van 2021. Daarom zitten de azc's vol en moeten gemeenten mensen met een verblijfstatus woningen aanbieden die er niet zijn. Als er nog meer komen zijn wij nog minder voorbereid. Het is een spanning waar wij de komende jaren mee te maken krijgen."
Als mogelijke oplossing noemt Latten "een concreet richtgetal per jaar". Dat heeft ook te maken met het aantal beschikbare woningen. "De coalitie zegt dat zij dit plan in onderzoek heeft. Het geeft aan dat men inziet dat niet iedereen ongelimiteerd naar Nederland kan komen. Dat kan het land niet aan. Iedereen wil mensen in ellende helpen, maar de hele wereld helpen gaat niet lukken."