Deuren voor lobbyisten en belangenbehartigers geopend: ‘Als je nu niet aan tafel zit ben je te laat’
Ministers gaan aan de slag met de uitwerking van het coalitieakkoord, en dat opent de deuren voor lobbyisten en belangenbehartigers. Want zoals Rutte in het debat over de regeringsverklaring aangaf: het akkoord is niet in beton gegoten. Hoe spelen ze daarop in en hoe kom je precies aan tafel bij die uitwerking? "Als je nu pas wakker wordt en denkt: ik moet gaan lobbyen, ben je te toch wel te laat", zegt co-CEO van Wepublic Maaike van Hooijdonk in WNL Haagse Lobby op NPO Radio 1.
"Het is een voortdurend proces", legt voorzitter van de Mobiliteitsalliantie Steven van Eijck uit. Zelf was hij vandaag nog te gast bij een directeur-generaal, onderdeel van de ambtelijke top van een ministerie.
Maar hoe werkt dat proces precies? Van Eijck benadrukt dat een bewindspersoon te gast is bij een ministerie. "En natuurlijk heb je daar een politieke taak en moet je zorgen dat een deel van het regeerakkoord wordt uitgevoerd. Maar het ministerie bestaat natuurlijk continu", zegt hij. "Dus die zijn al heel lang bezig geweest met de formatiedossiers en weten precies welke keuzes er zijn gemaakt, en hoe je deze keuzes kunt effectueren."
"Dus wat er nu gebeurt is dat veel van die zaken worden voorgelegd aan een minister, met de mededeling: dit zijn de scenario's waar u uit kan kiezen." Die scenario's worden volgens Van Eijck gezamenlijk geschetst, dus zowel door de politiek als door de lobbyisten.
Vervolgens is het aan een directeur- of secretaris-generaal om uit te leggen wat de gevolgen zijn van die scenario's. "Zij maken dus een inventarisatie van het draagvlak in de samenleving."
'Er is nu vraag naar echte verhalen'
Van Hooijdonk daagt het kabinet uit om een nieuw elan en nieuwe bestuurscultuur te laten zien. Zo kondigde Rutte aan dat de verantwoordelijke ministers hun oor te luister gaan leggen. "En dat moeten ze op een transparante manier doen. Door te zeggen: we nodigen partijen uit om hun standpunt naar voren te brengen."
De cultuur van "oude mannen die bekokstoven hoe de toekomst eruit ziet", aldus Van Hooijdonk, is volgens haar voorbij. "Er is nu vraag naar echte verhalen en een goed gesprek tussen overheid en belangenorganisaties."
'Belangenbehartigers moeten ook met Kamer praten'
Bij een nieuw elan denken veel mensen juist niet aan allerlei organisaties die op een poldermanier, buiten het democratische proces om, de daadwerkelijke scenario's inleveren. "Maar dat moet ook op een hele transparante manier", is Van Eijck het met Van Hooijdonk eens. "En vergeet niet: men heeft niet de wijsheid in pacht. Op het moment dat er wordt beoordeeld in de Tweede Kamer of een bewindspersoon de juiste keuzes maakt ten aanzien van - bijvoorbeeld - het openbaar vervoer, en ze daarbij de NS, HTM, de RET en al die andere vervoerders niet raadplegen, heb je toch iets stevigs gemist."
Het is voor belangenbehartigers en lobbyisten volgens Van Eijck dan ook belangrijk om niet alleen met de bewindspersonen te praten, maar ook met de Tweede Kamer. "Zodat je weet als dat spel op de wagen komt tussen de bewindspersonen en de Tweede Kamer, dat ze beide met dezelfde informatie gevoed worden."
Peter van Keulen, invloedrijk lobbyist en oprichter van lobbybureau Public Matters, merkt in ieder geval dat de deuren wagenwijd openstaan in Den Haag. "Je kunt makkelijker afspraken met ministers. Het gaat natuurlijk ook veel virtueler nu, dus je kunt veel meer afspraken in een dag schuiven", legt hij uit. "Er is veel te doen over het vestigingsklimaat, veel bedrijven maken zich daar zorgen over. En we zien echt dat de top van departementen, maar ook de bewindspersonen zeggen: kom met mij praten."