Rusland en Amerika in gesprek: mogelijk laatste kans om escalatie te voorkomen

De spanningen tussen Rusland en Oekraïne lopen al lange tijd hoog op en hebben nu haast het kookpunt bereikt. De vraag is namelijk of Poetin- Oekraïne zal binnenvallen. Vrijdag vindt er een gesprek plaats tussen de minister van Buitenlandse Zaken van Rusland, Serge Lavrov en Antony Blinken van Amerika. Alle hoop is hierop gevestigd om de situatie waar mogelijk te de-escaleren.

Diplomatiedeskundige Robert van de Roer spreekt in Goedemorgen Nederland op NPO1 van 'een laatste kans' om escalatie te voorkomen. ''Er is vorige week al op hoog niveau bilateraal gesproken tussen de Amerikanen en de Russen, later in de week was er een grote meeting bij de NAVO en bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), dat heeft allemaal niets opgeleverd. Integendeel, er kwam een ultimatum: de eis van schriftelijke garanties dat de NAVO niet uitbreidt naar het Oosten en Oekraïne geen lid wordt van de NAVO.''

Vanuit de NAVO wordt nadrukkelijk gezegd dat het niet realistisch is dat Oekraïne lid wordt. Waarom de NAVO dit niet schriftelijk wil vastleggen of aan deze eis tegemoet wil komen is opmerkelijk. Van de Roer is daar duidelijk in: ''Omdat Rusland daar niet over gaat. Je gaat dan aan een autocraat toezeggingen doen die helemaal geen lid is van jouw club.'' Volgens Van de Roer is dat een kwestie van 'logica'.

Uit een gesprek twintig jaar geleden dat gepubliceerd werd door Forum Policy, blijkt dat Poetin zich destijds afvroeg of hij geen lid kon worden van de NAVO. Van de Roer legt uit dat je hierin de evolutie kunt zien van de denkwijze van Poetin: ''Na de inval van Georgië en de Krim is dat denken totaal veranderd. Vergeet ook niet dat in 1994 Rusland, veiligheidsgaranties heeft gegeven aan Oekraïne in ruil voor dat Oekraïne haar nucleaire wapens heeft ingeleverd."

Toespraken Biden en Macron

Van de Roer zegt dat hij zijn oren niet kon geloven toen hij naar de speech van Biden luisterde. De Amerikaanse president was hierin aan het speculeren of Poetin nou een 'grote' of een 'kleine' aanval zou doen. ''Ik denk dat de Biden van twintig jaar geleden dit nooit gedaan zou hebben. Het Witte Huis gaf binnen een half uur een statement uit om dat te corrigeren. En gisteren zat Biden als een robot aan z'n papier gekluisterd een verklaring voor te lezen waarin hij totaal afstand nam van zijn woorden een dag eerder. Dat geeft dus aan hoe hoog de spanning oploopt.''

Biden was volgens Van de Roer niet de enige met een opmerkelijke toespraak. Ook de president van Frankrijk, Emanuel Macron, gaf een vreemde toespraak in het Europees Parlement waarin hij gezegd heeft dat 'wij' als Europese Unie rechtstreeks met de Russen moeten gaan spreken buiten Amerika om. ''Daarvan heeft iedereen gezegd op hoog niveau in Brussel: Wat een dwaze uitspraak van de Franse president' Frankrijk gebruikt Europa nu als instrument voor de Franse macht. In een crisis is dat niet de goede methode''.

De-escaleren

Het valt Van de Roer op dat het Westen geen druk weet te zetten op Poetin. Volgens hem moet er geprobeerd worden hem tot inkeer te brengen. Als er geen sprake is van afschrikking, kan Poetin steeds meer zijn grenzen verleggen om zijn gang te gaan.

Om dit te sussen moet toch met elkaar gebeuren zegt Van de Roer: ''Proberen om met de Russen in gesprek te komen over oefeningen, communicatie, conflictbeheersing en wapenbeheersing. Misschien dat daar nog een kleine mogelijkheid is''.

LEES OOK: Biden verwacht inval van Rusland in Oekraïne: sancties zullen er komen