Zihni Özdil: ‘Onvrede in Nederland veel dieper dan corona, Baudet lift mee’

Opiniemaker en voormalig GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil vindt het te makkelijk om naar Forum voor Democratie te wijzen als aanstichter van de onvrede in Nederland, bijvoorbeeld over de corona-aanpak. Volgens hem gaat het om een veel fundamenteler probleem. “Baudet lift mee op het sentiment dat er al langer is in Nederland.”

Özdil woonde verschillende coronademonstraties bij, zoals die van een week geleden in Amsterdam, en sprak daar met tal van betogers. Volgens hem komen er mensen uit allerlei lagen van de samenleving op af. “Het zijn niet alleen maar spreekwoordelijke wappies. Die term is sowieso al beledigend”, zegt Özdil in WNL Op Zondag op NPO 1. “Als je met de mensen praat, is mijn indruk dat ze in eerste instantie zeggen dat ze liefde en respect willen.”

Die woorden komen iedere keer terug, zegt Özdil, die er voor Elsevier Weekblad een opiniestuk over schreef. “‘Wij hebben respect en liefde voor alle mensen, ook gevaccineerden, en dat willen we terug.’ Maar als je verder praat en het gaat over de techniek van het vaccin, komt er bijna zonder uitzondering een soort vuur uit hun ogen en hebben ze het over allerlei samenzweringstheorieën. Daar zitten hele gewone mensen tussen. Bakkers en slagers die heel fel tekeer gaan tegen het systeem. Dat verbaasde mij.”

Volgens Özdil heeft de onvrede weinig met corona te maken, maar heeft de pandemie het proces slechts versneld. Hij wijst op een onderzoek uit 2019 van de Rijksuniversiteit Groningen, waaruit blijkt dat dertig procent van de Nederlanders vindt dat het systeem omver moet worden geworpen. “21 procent vindt dat de overheid desnoods met geweld omver geworpen moet worden. Dat zijn schrikbarende cijfers, van vóór corona. De onderzoekers schrokken er zelf zo erg van dat ze de data nog een keer hebben berekend, want ze geloofden het niet.”

‘Baudet niet de oorzaak’

Hij vindt dat we “een zorgvuldige analyse” moeten maken van wat er aan de hand is. “Neem de fakkelterrorist”, doelt hij op de man die deze week met een brandende fakkel voor het huis van D66-leider Sigrid Kaag stond. “Ik heb alle YouTube-filmpjes van hem en zijn kompanen bekeken. Vanaf het begin van de coronacrisis in 2020 zie je dat zij meteen al radicale samenzweringstheorieën delen, over bijvoorbeeld het omver werpen van de overheid, en best wel gewelddadige retoriek bezigen. Op dat moment was Thierry Baudet in de Tweede Kamer vóór lockdowns en vóór het onderzoek naar vaccins.”

En dus is Forum voor Democratie, de partij van Baudet, niet de aanstichter van de huidige onvrede, concludeert Özdil. “Begrijp me niet verkeerd: ik ben helemaal geen fan van de woorden van FvD. Maar we moeten wel eerlijk analyseren dat die partij niet de oorzaak is. Baudet lift mee op het sentiment dat er al langer is in Nederland.”

Middenklasse niet verliezen

Özdil vreest dat de onvrede in Nederland mede door de huidige coronamaatregelen toeneemt, vooral onder de middenklasse. “Bijvoorbeeld bij mkb’ers, die de hele tijd moeten sluiten vanwege lockdowns. Als zij de hoop verliezen en in het andere kamp geraken, heb je een groot probleem in Nederland. Dan heb je te maken met misschien vijftig of zestig procent van de bevolking die misschien geweld gerechtvaardigd vindt om het systeem omver te werpen. Dat is een hele zorgelijke ontwikkeling.”

Özdil hoopt dat “Rutte en iedereen in de politiek” beseft dat het onbehagen veel dieper zit en structureler is. “Het verbieden van FvD gaat op geen enkele manier deze ontwikkeling stoppen, daar moeten we reëel over zijn. We moeten het toch gaan hebben over een aantal systeemproblemen in Nederland. De afgelopen tien jaar is het aantal daklozen verdubbeld. Het aantal dakloze jongeren is verdriedubbeld. De fakkelterrorist is daar één van”, aldus de opiniemaker.

LEES OOK: Man met fakkel langer vast voor bedreiging Sigrid Kaag

Door: Peter Visser