Een zuiveringseed, vrouwen op de voorgrond en geen jacquet: de ‘geheimen’ rond de bordesscène

De ministers van het nieuwe kabinet verschijnen morgen op het bordes van Paleis Noordeinde voor de traditionele bordesscène. Wie staat waar en wat draagt men? Hoofdredacteur van Elsevier Weekblad Arendo Joustra weet hoe de vork in de steel zit. Het één en ander rond de bordesscène en de beëdiging van de bewindspersonen is ook nog redelijk onbekend voor het publiek, zegt hij in WNL Op Zondag.

Zo leggen de bewindslieden bij de beëdiging in de Oranjezaal, voor de bordesscène, een zuiveringseed af. Joustra: "Als je wordt beëdigt doe je vier dingen. Je verklaart trouw aan de Grondwet, aan het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet en aan de koning. En je zegt ook dat je deze functie niet gekregen hebt door iemand om te kopen en belooft dat je in je functie geen giften of gunsten zult aannemen om dingen te doen. Dat is de zuivering."

Kleding

Opvallend tijdens de bordesscène is de kleding van de ministers, die door de jaren heen is veranderd. Wat Joustra opvalt is dat de mannelijke bewindspersonen tijdens de beëdiging een jacquet dragen, maar tijdens de bordesscène een 'gewoon' pak. In de tussentijd kleden ze zich dus om. "Het is een soort male bonding. Ze hebben geen kleedhokjes. Ze trekken hun jacquet uit en een beetje een donker pak aan."

Vroeger was het voor de heren gebruikelijk om ook tijdens de bordesscène een jacquet te dragen. "Men zegt dat koningin Juliana bij de beëdiging in 1971 met Biesheuvel zei: Ik heb geen zin om tussen allemaal begrafenisondernemers te staan", vertelt Joustra. "Dus prima als je voor de beëdiging je jacquet aan hebt, maar daarna moet je eventjes een normaal pak aan. De vrouwen mogen gewoon hun jurkje aanhouden."

Nog voor het jacquet droegen de mannen een uniform. "In de jaren '30, na de crisis, vond men dat een beetje te overdreven, vooral koningin Wilhelmina. Zij zei: weg met de ambtskostuums, we gaan gewoon in pak."

Vrouwen vooraan

Voor wie waar komt te staan tijdens de bordesscène is een strikt protocol, zegt Joustra. "De premier staat voor ons gezien links van de koning. De eerste vicepremier staat rechts van de koning. De volgende vicepremier staat weer links van de premier, Rutte in dit geval."

De man-vrouwverhouding in het nieuwe kabinet is in evenwicht, maar toen er nog weinig vrouwen in het kabinet zaten "werden de vrouwen een beetje naar voren geplaatst", zegt Joustra. "Maar op zich sta je op anciënniteit van je ministerie. Buitenlandse Zaken is het oudste ministerie, dus staat naast de premier. Financiën en Justitie staan bijvoorbeeld ook vooraan. Die nieuwe departementen staan een beetje achteraan, zoals Klimaat."

Kaag ontbreekt

D66-leider Sigrid Kaag ontbreekt tijdens de bordesscène. Zij is besmet met het coronavirus, schrijft ze op Twitter. Haar beëdiging tot minister van Financiën zal maandag digitaal gebeuren. Ook zal ze aansluitend niet op het bordes van Paleis Noordeinde staan voor de traditionele bordesscène, omdat ze in quarantaine zit.

De bordesscène gaat maandag door, maar dan zonder Kaag, bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst. De D66-leider wordt niet alleen minister van Financiën, maar ook eerste vicepremier. Die staat traditiegetrouw direct aan de linkerkant van de koning op de bordesfoto. Later maandag zal ze digitaal de eerste ministerraad van het kabinet-Rutte IV bijwonen.

Bekijk voor meer gebruiken rond de bordesscène de video bij dit artikel. De volledige uitzending van WNL Op Zondag terugkijken? Dat kan hier.

LEES OOK: Kamervoorzitter Bergkamp: ‘Kabinetsformatie verliep gênant’