main-logo NPO Start
Steun WNL Steun WNL Steun WNL
Het Onderzoeksbureau - 10 december 2021 — 07:11

‘Strafrechters moeten schadevergoeding aan slachtoffers vaker toekennen’

Nederlandse strafrechters moeten vaker een schadevergoeding toekennen aan slachtoffers of nabestaanden van ernstige misdrijven. Nu stelt een rechter te vaak niet te kunnen oordelen over een schadevergoeding, waardoor slachtoffers naar de civiele rechter moeten stappen. Dat zegt Rosa Jansen van Slachtofferhulp Nederland tegen de NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau. Volgens Jansen, zelf jarenlang strafrechter, moeten rechters die gaat werken in het strafrecht, beter gescreend worden op de kennis van strafrecht en civiel recht.

Gevorderde schadevergoedingen kunnen in het strafproces worden afgewezen, toegekend of niet-ontvankelijk worden verklaard. In dat laatste geval zegt de rechter niet te kunnen oordelen over de schadevergoeding, bijvoorbeeld omdat de vaststelling van de vergoeding een te grote belasting van het strafproces is. In dat geval wacht de gang naar de civiele rechter, die oordeelt over conflicten tussen burgers en organisaties onderling.

Het Onderzoeksbureau analyseerde alle gepubliceerde strafzaken uit 2020 in hoger beroep, waarbij de schadevergoeding niet-ontvankelijk of deels niet-ontvankelijk werd verklaard, vanwege een te grote belasting van het strafproces. Het ging om 176 zaken, waarbij 230 benadeelden betrokken zijn. In deze strafzaken werd in totaal ruim 11,3 miljoen euro niet toegekend. Het totale bedrag is vermoedelijk hoger, omdat gemiddeld zo’n 5 procent van alle uitspraken gepubliceerd wordt. De gang naar een civiele rechter is voor slachtoffers en nabestaanden vaak duur. En een toegekende schadevergoeding wordt bij de civiele rechter, in tegenstelling tot bij de strafrechter, niet voorgeschoten door de Nederlandse staat.

‘Herstel en erkenning cruciaal’

Daarom is het volgens Rosa Jansen van Slachtofferhulp ,,heel belangrijk” dat strafrechters vaker oordelen over een gevorderde schadevergoeding. Jansen zegt dat het ,,enorm grillig” is of strafrechters een schadevergoeding toekennen. ,,Het gebeurt te vaak dat een rechter het oordeel over een schadevergoeding doorschuift naar de civiele rechter. Sommige strafrechters zeggen gewoon dat ze er geen verstand van hebben. Ik vind dat niet goed genoeg, een strafrechter op zitting zou toch voldoende toegerust moeten zijn op zijn taak. Daarom vinden wij dat de selectie van rechters hiervoor beter moet.”

Want, zegt Jansen, het toekennen van een schadevergoeding is voor slachtoffers erg belangrijk. ,,Herstel en erkenning is voor slachtoffers cruciaal. En daar hoort vaak een schadevergoeding bij. Dus als rechters daar niet over kunnen oordelen doet dat slachtoffers tekort. Niet alleen in hun rechten maar ook in hun herstel.” Een uitzondering zijn zaken die enorm complex zijn, stelt Jansen. ,,Maar over het algemeen schuiven rechters de beoordeling nog te vaak door. En dat kan anders.”

‘Het is één zaak’

In de podcast komt Monica Macintosch aan het woord, haar zoon Jeffrey werd in 2013 doodgeschoten. Haar kleinzoon was twee jaar oud toen zijn vader werd vermoord. Ze wil een schadevergoeding, omdat dat haar kleinzoon kan helpen de traumatische gebeurtenis te verwerken. De rechter stelde niet te kunnen oordelen over de gevorderde schadevergoeding, omdat het te ingewikkeld was. Monica Macintosh kan nu nog naar de civiele rechter stappen. ,,Voor mij voelt het heel vreemd: het is één zaak, dus waarom kan de strafrechter daar geen oordeel over vellen? Opnieuw naar de rechter voor de schadevergoeding brengt alle emoties weer terug. Ik denk niet dat ik dat aan kan.”

De Raad voor de Rechtspraak laat weten dat het strafproces primair een strafproces is tegen de verdachte en geen civiel proces. De Raad ziet dat tegenwoordig steeds vaker omvangrijke en complexe vorderingen worden ingediend door gespecialiseerde advocaten, en zegt dat dan een reële kans bestaat dat zo’n vordering niet-ontvankelijk wordt verklaard. De Raad voor de Rechtspraak noemt strafrechters ,,deskundig” voor de eenvoudige civiele procedure binnen het strafrecht, maar geeft aan dat het strafrecht momenteel niet is ingericht om tegelijkertijd een volwaardig civiel proces te laten plaatsvinden.

Het Onderzoeksbureau is een podcast van Omroep WNL, waarin journalisten Sandra van den Heuvel en Bram Endedijk elke twee weken duiken in een wereld van misdaad of misstanden. De twintigste aflevering van Het Onderzoeksbureau over schadevergoedingen is te beluisteren via Spotify, Apple of de podcast-app van de NPO.

LEES OOK: Professionele, buitenlandse bendes vaker betrokken bij diefstallen in Nederland

Door: Redactie

Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier

Is er een toekomst voor het Nationaal Groeifonds?

Het Nationaal Groeifonds, dat duurzame en technologische innovatie moest stimuleren, wordt voorlopig op pauze gezet. Bedrijven zijn bezorgd. Is dit het definitieve einde? Presentator Martijn de Greve bepreekt het met de volgende gasten:

  • MKB-voorman Jacco Vonhof;
  • Bestuursvoorzitter bij TNO Tjark Tjin-a-Tsoi;
  • Hoofdeconoom van de Rabobank Ester Barendregt.

Luister de podcast via je favoriete podcast-app!

De wereld van cocaïnewasserijen: 'Deze spijkerbroek staat stijf van de coke'

Hoe werkt een cokewasserij? Hoeveel van die drugsfabriekjes zijn er in ons land en welk gevaar loopt de directe omgeving?

Presentator Maaike Timmerman gaat in gesprek met misdaadjournalist van het AD Chiel Timmermans en Jorrit van den Berg, deskundige ‘verdovende middelen’ van het Nederlands Forensisch Instituut. Onderzoeksjournalist Noa van Oostrom duikt in de cijfers en mag met Jorrit mee naar het NFI om te zien hoe zij onderzoek doen naar het uitwassen van coke.

Luister de podcast hier!

Baudet betuigt spijt voor incident Klaver maar kwam niet opdagen

FVD-leider Thierry Baudet heeft in een telefoongesprek met Kamervoorzitter Martin Bosma spijt betuigd voor wat hij woensdag na een debat heeft gezegd tegen Jesse Klaver…

Lees meer

Rutte vraagt Xi druk te zetten op Rusland

China moet druk zetten op Rusland om zo de oorlog in Oekraïne “in de goede richting te duwen”. Dat heeft demissionair premier Mark Rutte aan…

Lees meer

RIVM en TNO vragen om beleid tegen groeiende werkstress

Gezondheidsinstituut RIVM en organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek TNO adviseren het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aanvullend beleid te bedenken tegen de toenemende druk op…

Lees meer

Bewoners aan provincie: voorkom een McDonald’s naast de Veluwe

Bewoners van Rheden in Gelderland willen dat de provincie helpt de komst van een McDonald’s aan de rand van het dorp, pal naast het Nationaal…

Lees meer

Adema verwacht geen versoepeling mestregels uit Brussel

Demissionair landbouwminister Piet Adema verwacht niet dat Brussel de aankomende verlaging van mestplafonds in Nederland nog enigszins gaat versoepelen. Het is daarom aan de Nederlandse…

Lees meer

OM gaat niet in cassatie tegen vrijspraak doodslag Carlo Heuvelman

Het Openbaar Ministerie gaat niet in cassatie tegen de uitspraak van het hof in de Mallorcazaak. Het hof in Leeuwarden sprak 14 maart hoofdverdachte Sanil….

Lees meer

Voorzitter NPD: betrek uitvoeringsorganisaties bij formatie voor uitvoerbaar regeerakkoord

Nathalie van Berkel, voorzitter van het Netwerk van Publieke Dienstverleners (NPD), wil dat de formerende partijen uitvoeringsorganisaties betrekken bij de formatie. “Het zou zaken enorm veel makkelijker maken”,…

Lees meer