Gaan de spanningen tussen Rusland en Oekraïne escaleren? ‘De grote vraag is wat Amerika kan’

De spanningen langs de Russisch-Oekraïense grens lopen steeds verder op. Beide landen zijn inmiddels bezig met het opbouwen van een troepenmacht in de grensstreek. De Russische president Poetin probeert onder meer af te dwingen dat Oekraïne geen lid wordt van de NAVO. “Maar uiteindelijk wil hij vooral afdwingen dat er een soort neutrale ‘bufferzone’ rond Rusland komt”, zegt hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk.

“Dat willen ze al sinds de tsarentijd, om ervoor te zorgen dat Rusland veilig wordt en blijft”, legt De Wijk uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Dat is iets wat je heel erg sterk ziet. Ik was een aantal maanden geleden in Moskou, en daar was dit ook echt het onderwerp van gesprek. Men wil een nieuwe afspraak in Europa waar landen gewoon neutraal gaan worden, en een nieuwe afbakening van de invloedssferen.”

Oekraïne als militaire basis van het Westen

De Russen zijn bang dat Oekraïne, een land waarvan Poetin de soevereiniteit al sinds 2014 betwist, lid wordt van het westerse bondgenootschap NAVO. Ze vrezen dat Oekraïne oefeningen van de Amerikanen zal toestaan op hun grondgebied. Zo zou het land kunnen uitgroeien tot een militaire basis van het Westen.

De Verenigde Staten waarschuwde eerder deze week tegen een Russische invasie van buurland Oekraïne. De Wijk denkt dat het niet zo ver komt. “Als dat gebeurt is dat veel meer een bedrijfsongeval, omdat Poetin zich geschoffeerd voelt en denkt dat hij een punt moet maken”, zegt hij.

Wat kunnen de Verenigde Staten?

Poetin en Biden hebben elkaar deze week gesproken middels een videocall. De Amerikaanse president dreigde onder andere dat de Verenigde Staten en Europa Rusland financieel hard zullen raken als hij het waagt Oekraïne aan te vallen.

“De grote vraag is echter wat Amerika kan”, zegt De Wijk daarover. De handelsrelaties tussen de VS en Rusland zijn niet heel erg groot. “Biden zei ook: dan doen we iets aan de Nordstream 2.” Dat is een omstreden gaspijpleiding waarmee gas vanuit Rusland getransporteerd wordt naar Duitsland, en daarmee de rest van Europa. “Maar daar gaat Biden helemaal niet over. En bovendien gaat hier het licht uit als dat gaat gebeuren.”

Sancties tegen Rusland zijn dan ook moeilijk te bedenken, denkt De Wijk. “Het enige dat je echt kunt doen is ze uit de Swift gooien”, zegt hij. Swift is het systeem dat het internationale betalingsverkeer mogelijk maakt. “Maar dat is wel een hele zware optie, en dat doet pijn. Maar voordat je dat gaat doen moet er echt wel een interventie gaan plaatsvinden van Rusland in Oekraïne.”

LEES OOK: Moet Nederland Winterspelen in China boycotten? ‘Kan alleen in EU-verband’

Door: Redactie