Cyberexperts waarschuwen voor nationale ramp: ‘Samenleving kan op veel manieren lamgelegd worden’

Cyberexperts waarschuwen voor een nationale ramp als bedrijven en instellingen zich niet beter verdedigen tegen cyberaanvallen. Er moet dan ook veel meer geld geïnvesteerd worden in cyberveiligheid, zo stellen zij. “Je zou onze samenleving op heel veel manieren kunnen lamleggen”, zegt Cybersecurity-expert Inge Bryan in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “En de mogelijkheid om preventieve maatregelen te treffen zien wij op dit moment onbenut.”

De afhankelijkheid van mens en bedrijf van het internet is een groot risico. Dat blijkt maar weer na de wereldwijde storing bij WhatsApp, Facebook en Instagram. Toch blijft cyberveiligheid een beetje het ondergeschoven kindje, ziet Bryan. “In de Miljoennenota komt het überhaupt niet voor. Ik vind dat verschrikkelijk.”

‘Onze vitale infrastructuur is gebouwd op digitale middelen’

En dat terwijl er heel veel mogelijkheden zijn om onze samenleving te beschermen tegen digitale aanvallen. “Dat moeten we serieus nemen”, beklemtoont Bryan. Het is volgens haar mens eigen om vooral naar “fysieke dingen” te kijken. Aangezien de digitale wereld niet tastbaar is, wordt deze vaak vergeten. “In dit land zijn we enorm digitaal, zeer verbonden en zeer welvarend. Dat betekent dat wij onze hele vitale infrastructuur gebouwd hebben op digitale middelen”, legt ze uit. “Dan heb ik het over het betalingsverkeer, de stormvloedkering, maar ook de matrixborden boven de snelwegen. Als je daar overal rode kruizen op zet, is dat al ontwrichtend.”

Meer investeren

In 2017 leed de Nederlandse economie jaarlijks 10 miljard euro schade door cybercrime, zo blijkt uit cijfers van accountantskantoor Deloitte. Bryan verwacht dat dit bedrag nu een stuk hoger ligt.

“Ik zou het toekomstige kabinet willen wijzen op het rapport van de Cyber Security Raad (CSR) dat in april is uitgekomen”, zegt ze. Dat rapport concludeert dat publieke en private partijen in Nederland de krachten moeten bundelen en samen moeten werken aan één cyberweerbaarheidsstrategie met een meerjarenprogramma. Hiervoor is een investering nodig van 833 miljoen euro, bovenop de huidige uitgaven en budgetten voor cyberweerbaarheid, aldus de CSR.

“De essentie is dat je moet zorgen dat er iemand in het kabinet functioneert als coördinerend orgaan”, zegt Bryan. “Dat kan een deltacommissaris zijn of een minister. In ieder geval iemand met doorzettingsmacht, die op al die beleidsterreinen kan zeggen: nu gaan we dit doen.”

Ondernemers

Ook voor midden- en kleinbedrijven is een investering in cyberveiligheid van belang, zegt Bryan. Des te meer omdat verzekeraars de schade die een cyberaanval veroorzaakt lang niet altijd vergoeden wanneer bedrijven zelf hun beveiliging niet goed op orde hebben. “De meeste ondernemers draaien zelf voor de kosten op”, weet Bryan.

LEES OOK: Wat als het hele internet uitvalt door een cyberaanval?

Bovendien is de schade van een cyberaanval tweeledig. “Als er ransomware binnenkomt versleutelt dat een deel van je spullen letterlijk, dus je kan er niet meer bij”, legt ze uit. “Dan moet je dat weer opnieuw opbouwen, en de kosten daarvan kunnen fors oplopen.” Om zo’n systeem weer opnieuw op te bouwen worden namelijk vaak experts ingehuurd. “Gemiddeld genomen kost dat geloof ik zo’n 65.000 euro per aanval. Naar mijn ervaring zit dat bedrag meer tussen de 100.000 en 150.000 euro”, zegt Bryan. “En dan komt er nog een eventuele losgeldvraag. Dat zijn twee kostenposten, en dat is fors.”

Het verbeteren van de cyberveiligheid hoeft ondernemers geen fortuin te kosten, zegt de cybersecurity-expert. “Het gaat om de wijze waarop je de it inricht. Dat zijn overwegingen om te maken op het moment dat je een it-omgeving maakt”, legt ze uit. “Ook als die er al is, zijn er zeker maatregelen die je kan treffen. De stelregel is: iedere euro die je investeert in beveiligingsmaatregelen, betaalt zich vier tot zeven keer terug.”

Het aantal incidenten waarbij internetoplichters mensen op slinkse wijze geld afhandig proberen te maken stijgt explosief. In Stand van Nederland: Generatie Next duikt millennial Elen Demir in de wereld van de cybercrime. Je kunt deze aflevering hier terugkijken, op NPO Start.

LEES OOK: Nederland te afhankelijk van buitenlandse techbedrijven: ‘Geven controle over samenleving uit handen’

Door: Marinka Wagemans