Demissionaire kabinet werkt aan terughalen vijf IS-vrouwen: ‘Ze wisten wat IS deed’

Het demissionaire kabinet werkt aan het terughalen van vijf IS-vrouwen, zo bleek woensdag uit een brief van demissionair minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) aan de Tweede Kamer. Volgens journalist Brenda Stoter Boscolo, die een boek schreef over onderdrukte Jezidi's, waren veel IS-vrouwen op de hoogte van de misdaden van IS en droegen ze daar zelfs aan bij.

"Er zijn veel vrouwen die ontkennen dat ze iets wisten van de misdaden. Inmiddels weten we wel beter", zegt Stoter Boscolo in WNL Op Zondag op NPO 1. "Ik heb jarenlang onderzoek gedaan naar IS-vrouwen en naar de genocide op Jezidi's. Daar waren veel vrouwen bij betrokken, bijvoorbeeld doordat ze slavenhuizen beheerden of verkrachtingen faciliteerden."

De vijf IS-vrouwen worden verdacht van terroristische misdrijven en verblijven in opvangkampen in het noordoosten van Syrië. Het demissionaire kabinet heeft vorige maand de Koerdische autoriteiten in het noorden van Syrië gevraagd of zij bereid zijn om de repatriëring van de vrouwen mogelijk te maken. De rechtbank in Rotterdam besliste in juli dat het kabinet nog drie maanden krijgt om ze op te halen.

Als het kabinet er niet in slaagt een oplossing te vinden in de gestelde termijn, kan het betekenen dat hun zaak wordt gesloten en dat ze niet meer worden vervolgd voor terrorisme. Ze zouden dan mogelijk onopgemerkt naar Nederland kunnen komen. Eerder was het standpunt van het kabinet nog om geen IS’ers op te halen.

'Vrouwen wisten van misdaden'

IS-vrouwen wisten wat IS deed, benadrukt Stoter Boscolo. "Ze deelden hun propagandavideo's en magazines. Ik kan me nog goed herinneren dat er op een gegeven moment een soort rechtvaardiging gedeeld werd waarom een onthoofding zou mogen. Dat zou de minst pijnlijke manier zijn om iemand te doden. Dat hebben al die vrouwen allemaal gedeeld. Veel van die vrouwen zijn ook na 2014 naar het Kalifaat vertrokken. Bijvoorbeeld in 2015, een jaar nadat de genocide op Jezidi's is gestart."

Er zijn 6500 Jezidi-vrouwen en kinderen tot slaaf gemaakt en verkocht op markten. Dat gebeurde volgens Stoter Boscolo in het hele Kalifaat. "Sommige vrouwen werden wel dertig keer achter elkaar verkocht door verschillende IS'ers. Ik geloof niet dat niemand dit gezien heeft. Dat kan niet. Die vrouwen werden met grote bussen door het Kalifaat vervoerd. Dat is iets wat je gezien moet hebben. En er waren Europeanen bij betrokken."

Afgelopen maand werd een Nederlandse IS-bruid, de 27-jarige Siobhan W., veroordeeld voor drie jaar cel, waarvan één jaar voorwaardelijk. De rechtbank acht bewezen dat de ze heeft bijgedragen aan de gewapende jihadstrijd. Ook zou ze propaganda hebben verspreid. Zelf zei W. dat ze voornamelijk cupcakes had gebakken en voor haar man had gezorgd. "Dat zeggen ze natuurlijk allemaal, omdat er een gebrek aan bewijs is voor wat zij allemaal gedaan hebben", zegt Stoter Boscolo.

Lage straffen frustreert Jezidi's

Volgens Stoter Boscolo "frustreert" het de Jezidi's dat er in het Westen "lage straffen" worden uitgedeeld aan de IS-vrouwen. "Zij weten maar al te goed hoe het er in het Westen aan toegaat. Jezidi's willen het liefst dat deze mensen in de regio berecht worden, want de straffen liggen daar veel hoger. Maar de Koerden hebben geen middelen om deze mensen te berechten, want ze hebben geen eigen staat. Dan hou je maar een optie over: ze naar Irak sturen." Maar in Irak kunnen ze de doodstraf krijgen en daar wil Nederland niet aan meewerken.

Volgens Stoter Boscolo had Nederland meer kunnen doen tegen de IS-strijders en IS-vrouwen, zodat ze nu zwaarder gestraft konden worden. "Ik denk dat we bepaalde wetten hadden kunnen aanscherpen of bijvoorbeeld het uitreizen strafbaar hadden kunnen stellen. Maar al die jaren werd het probleem een beetje genegeerd, want ze (mensen die afreisden naar het Kalifaat, red.) zouden daar toch wel omkomen."

Ook de Europese Unie had meer kunnen doen, zegt Stoter Boscolo. "Ze hadden bijvoorbeeld een onderzoeksteam kunnen opzetten, om op zoek te gaan naar getuigen, zoals de Jezidi's. Er zijn heel veel Jezidi's die getuigenissen hebben. Ze zijn bijvoorbeeld gekocht en verkocht door Belgen. Ik heb er zelf een aantal gesproken toen in in Irak was. Die getuigenissen zijn er."

'Laura H. kreeg in haar eentje meer aandacht'

Er zijn nog tal van Jezidi-vrouwen die in gevangenschap leven, omdat ze een kind kregen van een IS-strijder. "Ze worden niet toegelaten door de eigen gemeenschap", zegt Stoter Boscolo. "Die kinderen zijn niet welkom, omdat het kinderen van de vijand zijn. Het is een hele schrijnende situatie."

De journaliste begrijpt niet dat IS-vrouwen wél naar Nederland worden gehaald, maar Jezidi-vrouwen niet. Duitsland biedt wel asiel aan. "Daar krijgen ze ook slachtofferhulp. Als wij dat maar voor tien vrouwen deden.. Maar Laura H. heeft in haar eendje meer aandacht gekregen dan de 6000 Jezidi's in het noorden van Irak, die allemaal ontheemd zijn geraakt." Dat steekt, aldus Stoter Boscolo.

LEES OOK: CDA-leden stemmen voor het terughalen van IS-vrouwen: ‘Daar zullen we wat mee moeten’