Doorbraak in formatie: ‘Verkiezingen doemscenario waar niemand zin in had’

Zeven maanden na de verkiezingen gaat de huidige coalitie toch onderhandelen over een doorstart. De D66-fractie heeft hier donderdag mee ingestemd, zo maakte partijleider Sigrid Kaag vandaag bekend. Ook de fracties van de coalitiegenoten gingen akkoord. Het betekent een doorbraak in de formatieonderhandelingen.

D66 wilde de afgelopen maanden niets weten van een nieuwe coalitie met de ChristenUnie. Zondag maakte Kaag op een partijbijeenkomst echter bekend dat ze de blokkade tegen die partij zou opheffen. D66 gaat nu met VVD, CDA en CU om tafel. Kaag wees erop dat het enige alternatief zou zijn om nieuwe verkiezingen te houden. "Die verlammen de politiek ten minste nog een halfjaar. Dan blijven de grote besluiten uit. Dat verdient ons land niet", aldus de D66-leider.

Politiek verslaggever van BNR Thomas van Groningen "moest vanmiddag even terugdenken aan de verkiezingsavond", zegt hij donderdagavond in Op1. Ook toen leek een doorstart van de huidige coalitie de meest voor de hand liggende optie. "Zeven maanden later zijn we weer tot die conclusie gekomen. Het is nogal een proces geweest, met allerlei exotische varianten die zijn overwogen. Uiteindelijk was het, zoals Sigrid Kaag het vanmiddag zei, of dit, of nieuwe verkiezingen."

Tekst gaat verder onder tweet.

Volgens parlementair journalist van WNL Marieke Smits zat D66 daar niet op te wachten. "Ik denk dat dit nu is gebeurd omdat de laatste halte verkiezingen waren. Dat wilde D66 echt niet, en CDA ook niet. Dat was het doemscenario waar niemand zin in had."

Toch zag vrijwel niemand het besluit van D66 om te onderhandelen over een doorstart van het huidige kabinet aankomen, zegt Van Groningen. "Ze waren volop aan het spinnen. Er werd informatie gegeven die totaal niet bleek te kloppen of puur bedoeld was om de boel te verzieken."

Mislukte 'spin'

Zo zouden spindoctors van D66 actief aan verschillende media hebben laten doorsijpelen dat informateur Remkes mogelijk drank op zou hebben gehad tijdens de onderhandelingen maandag met de leiders van VVD, D66 en CDA. De partij nam de woorden een dag later terug. "Dat moddergooien gebeurt de hele tijd", zegt Smits. "Maar moddergooien naar de informateur, die als onafhankelijk persoon zijn best doet om er wat van te maken, werd niet op prijs gesteld."

Van Groningen begreep de manoeuvre van D66 niet. "Het kwam op mij als eerste instantie over als een grapje. Ik begrijp dat andere journalisten hem iets serieuzer interpreteerden. Ik heb Remkes hier vanmiddag wel naar gevraagd. Hij zei dat hij zich er kapot aan ergerde dat er een soort sfeer hangt in Den Haag om het proces maar kapot te maken. Maar het doel van de spin was raar. Waarom zou je als D66 de informateur willen beschadigen?"

Of de mislukte spin de onderhandelingspositie van D66 had verzwakt, wilde Remkes volgens Van Groningen niet zeggen. "Dat zou ook wel heel apart zijn." Maar volgens hem stond D66 wel met de rug tegen de muur.

D66 geeft startschot voor onderhandelingen

Volgens Smits nam Kaag tijdens het persmoment "een vlucht naar voren". Ze gaf een startschot voor de onderhandelingen. "Kaag gaf aan dat ze de voorloper wil worden op klimaat en in investeringen in het onderwijs. Ze gaf aan: we gaan het nu hebben over de inhoud en mijn onderhandelingspositie is vanaf dit moment stevig."

D66 is dus bereid de coalitie van de afgelopen vier jaar voort te zetten maar niet het beleid, maakte Kaag vandaag duidelijk. Het moet "progressiever, genereuzer, opener en menselijker". Met name op het gebied van klimaat en investeringen in het onderwijs wil de partij meer van haar wensen verwezenlijkt zien. "We doen het goed of we doen het niet."

LEES OOK: ChristenUnie wil meewerken aan doorstart huidige coalitie