Prinsjesdag: wat gaat het demissionaire kabinet vandaag aankondigen?

Het demissionaire kabinet kondigt vandaag op Prinsjesdag uitgaven aan “waar het niet omheen kan”, zegt politiek commentator van De Telegraaf Wouter de Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1. In de beleidsarme miljoenennota worden geen grote, politiek gevoelige plannen verwacht.

Wel is duidelijk dat er volgend jaar zeker 6 tot 7 miljard euro extra wordt uitgegeven om de uitstoot van CO2 te verminderen. Het gaat onder meer om subsidies om duurzame energieproductie voor bedrijven te stimuleren, evenals de aanschaf van elektrische auto’s. “Dat is eenmalig geld wat het kabinet vrij moet maken vanwege het Urgenda-vonnis, waarin de rechter zei dat het kabinet meer moest doen aan klimaatbeleid. Daar komen ze niet onderuit.”

Ook komt er eenmalig 1 miljard euro vrij om sneller woningen te kunnen bouwen. Hiermee zouden gemeenten hindernissen kunnen aanpakken die woningbouw in de weg staan. Alle partijen in de Kamer willen dat er snel iets wordt gedaan aan de woningnood.

Ondermijnende criminaliteit

Daarnaast komt er ongeveer een half miljard euro structureel bij voor de bestrijding van de zware en ondermijnende criminaliteit. Er wordt ook meer geld gestoken in de beveiliging van mensen. Dat staat hoog op de politieke agenda na de aanslagen op advocaat Derk Wiersum en misdaadverslaggever Peter R. de Vries.

“Daar gaan honderden miljoenen naartoe”, zegt De Winther. “Dat is structureel geld, bedoeld tegen de opkomst van ondermijning, zoals de Mocro-maffia, en alle ontwikkelingen daaromtrent. Er moeten ook ontzettend veel mensen beveiligd worden in Nederland, vooral in de magistratuur; rechters, Officieren van Justitie, advocaten, journalisten. Dat is geld dat ergens vandaan moet komen, dus dat doet het kabinet op dit moment.”

‘Grote visies voor volgend kabinet’

Verder is al duidelijk dat er extra geld gaat naar koopkrachtreparaties, zoals elk jaar, om ervoor te zorgen dat de laagste inkomens er niet op achteruitgaan. Dit jaar gaat het om 220 miljoen euro. Ook is uitgelekt dat Defensie er structureel 100 miljoen euro extra bij krijgt, dat bestemd zou zijn voor de aankoop van munitie en voor veteranen.

Maar “de grote meespelende visies, bijvoorbeeld de aanpak van de woningmarkt en de zorg en onderwijs, zijn lange termijnwerk voor een volgend kabinet”, zegt De Winther. Het kabinet bood in januari zijn ontslag aan vanwege de toeslagenaffaire, maar het was anders in maart toch demissionair geworden omdat er Tweede Kamerverkiezingen waren.

Rond 15.00 uur biedt minister Wopke Hoekstra van Financiën de nieuwe miljoenennota en de rijksbegroting aan de Tweede Kamer aan, in het bekende koffertje. Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp neemt dat in ontvangst, waarna om 15.15 uur de stukken officieel worden vrijgegeven.

Begrotingsonderhandelingen

Volgens De Winther worden de begrotingsonderhandelingen ingewikkeld. PvdA en GroenLinks willen niet met VVD’er Sophie Hermans onderhandelen over aanpassingen van de begroting voor volgend jaar, zo werd gisteren duidelijk. Dit weekend maakten VVD, CDA en D66 bekend dat Hermans, de adjudant van Rutte in de formatie, namens hen gaat praten met beide linkse partijen en ChristenUnie over de begroting. Die wordt dinsdag gepresenteerd, maar Hermans zou moeten kijken of er met de drie partijen overeenstemming kan worden bereikt over de aanpak van “grote vraagstukken”.

“Het is heel onduidelijk wat er precies gaan gebeuren”, De Winther. “Je merkt dat het politieke klimaat zo verziekt en verzuurd is dat vooral linksen partijen zeggen: je hoeft bij ons niet langs te komen, wij onderhandelen wel in het openbaar. De ervaring leert dat onderhandelen in de plenaire zaal meestal niet heel erg goed afloopt en tot weinig leidt. Wat dat betreft is het onduidelijk wat er nog vertimmerd wordt aan de begroting.”

Maar er zijn meer wegen die naar Rome leiden, zegt De Winther. “De ChristenUnie heeft van meet af aan gezegd dat zij constructief in de wedstrijd zitten. Ze zijn weliswaar niet op kabinetsdeelname uit, maar willen wel constructief handelen. Ook de SGP heeft de traditie om zoiets te doen. Als het gaat om de begroting van het komende jaar zou dat kansrijk kunnen zijn. Ook met JA21 en Volt kun je in feiten meerderheden bouwen.”

“Maar de hoop was dat ze dit weekend de basis konden leggen voor een minderheidskabinet”, zegt De Winther. En dat is niet gelukt.

Maar “hoe heet de soep uiteindelijk wordt gegeten moeten we nog even afwachten.” Volgens de politiek commentator kunnen de PvdA en GroenLinks voorstellen die in hun straatje passen moeilijk niet steunen.

Prinsjesdag in aangepast vorm

Prinsjesdag is ook dit jaar in aangepaste vorm vanwege corona. De gebruikelijke rijtoer van de koning door Den Haag gaat weer niet door. De koning spreekt de troonrede in verband met de beperkende coronamaatregelen voor het tweede achtereenvolgende jaar niet uit in de Ridderzaal op het Binnenhof maar in de Grote Kerk.

De gemeente heeft mensen opgeroepen niet naar Den Haag te komen.

LEES OOK: Vonhof (MKB-Nederland) over eis FNV: ‘Onmogelijk voor werkgevers om nog fatsoenlijk gesprek te voeren’

Door: Peter Visser