Wanneer wordt kanker een chronische ziekte? ‘In theorie is het simpel’

Kankeronderzoeker René Bernards van het Antoni van Leeuwenhoek had eigenlijk al met pensioen gemoeten, maar blijft toch doorwerken in het ziekenhuis. Hij heeft al eerder voorspeld dat kanker in 2033 een chronische ziekte zal zijn. "Ik voel me verantwoordelijk om die belofte uit te doen komen", zegt Bernards in de eerste aflevering van het nieuwe seizoen van de WNL-podcast Oorlog in je Lichaam.

Bernards is al 40 jaar actief in het kankeronderzoek. In die tijd heeft hij twee belangrijke doorbraken gezien. "De eerste echte doorbraak was begin deze eeuw, toen we de dna-volgorde van het menselijk genoom konden ophelderen. Daarmee kwam de weg vrij om in kaart te brengen welke veranderingen er zijn in een kankercel ten opzichte van een normale cel. Dat heeft een rijkdom aan informatie opgeleverd."

Van schot hagel naar scherpschutter

Die doorbraak zorgde voor een nieuwe soort medicijn tegen kanker. "We hebben nu een hele nieuwe klasse van geneesmiddelen, naast de conventionele chemotherapie." Chemotherapie richt zich op alle cellen die snel delen, terwijl doelgerichte therapie zich specifiek richt op gemuteerde eiwitten in kankercellen, legt Bernards uit. "Je gaat van een schot hagel naar een scherpschutter."

De tweede grote doorbraak in het kankeronderzoek is de ontwikkeling van immunotherapie. "We hebben geleerd hoe je het immuunsysteem kan opjutten om kanker te lijf te gaan."

Die doorbraken hebben ertoe geleid dat de onderzoekers nu voor een nieuwe uitdaging staan. "We hebben zoveel geneesmiddelen tegen kanker, dat de voornaamste uitdaging is om te bedenken welke combinaties je moet inzetten bij welke kanker."

'In theorie is het simpel'

Net als bij het hiv-virus kan een combinatie van meerdere geneesmiddelen ervoor zorgen dat de ziekte langdurig onder controle wordt gehouden, legt Bernards uit. "In theorie is het antwoord op kanker simpel. Het antwoord is combinatietherapieën. In de praktijk is het moeilijk, omdat er duizenden kankergeneesmiddelen zijn. Daar kun je eindeloos veel combinaties van maken. Elke kanker is anders, dus iedere kanker heeft zijn eigen, unieke combinatie nodig. Ga er maar eens aan staan om voor elke patiënt de combinatie te vinden die effectief is."

Deze aflevering van Oorlog in je Lichaam is nu te beluisteren.

Oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen heeft een tweede seizoen gemaakt van de podcastserie ‘Oorlog in je Lichaam’ voor WNL. Het is een ontroerende, maar ook optimistische 8-delige serie over de ziekte kanker. We horen hoe het nu gaat met zijn vrouw Sigrid die vorig jaar het bericht kreeg dat ze uitgezaaide borstkanker heeft. Ook spreekt hij met presentator Ruud de Wild over zijn darmkanker en de gevolgen daarvan voor zijn leven. En Melissen gaat onder meer langs bij omwonenden van fabrieken en snelwegen die bang zijn dat ze kankerverwekkende lucht inademen. Artsen en onderzoekers plaatsen de verhalen in perspectief.

Geen aflevering missen? Neem nu een abonnement via Apple Podcasts, Spotify, Google Podcasts of een andere podcast-app.