Rutte geeft fouten toe en komt met ideeën: ‘Maar er blijft een vaagheid hangen’
VVD-leider Mark Rutte zegt fouten te hebben gemaakt en is vastberaden om als premier van kabinet Rutte III de veelgenoemde politieke bedrijfscultuur aan te pakken. Dat zei hij gisteravond in een interview met Nieuwsuur.
Aan zelfreflectie was er geen gebrek, zegt parlementair verslaggever voor WNL Marieke Smits in Goedemorgen Nederland. "Hij zei: 'Er is ook aan mij een heleboel te wijten. Ik heb ook schuld wat er is gebeurd met die bestuurscultuur." Zo zou hij naar eigen zeggen vaak te weinig ruimte te hebben gegeven aan debat binnen het kabinet, omdat hij snelle besluitvorming en een goede sfeer hierboven verkoos. Ook gaf hij aan een hang naar controle te hebben.
"Daardoor loop je het risico dat die grote maatschappelijke debatten niet plaatsvinden in de Kamer. En niet alleen tussen de middenpartijen en de flanken, maar juist ook tussen de VVD en GroenLinks, tussen CDA en de PvdA", aldus Rutte.
'Club' tussen kabinet en Kamer
Toch zei hij ook trots te zijn op wat hij de afgelopen tien jaar heeft gedaan. "En hij kwam met wat concrete plannen", zegt Smits. Zo pleitte hij voor een "club tussen kabinet en Kamer", die burgers helpt als zij een probleem hebben en er niet uitkomen met uitvoerende organisaties. "De overheid krijgt daardoor weer een menselijk gezicht. Als dingen dan niet goed gaan, rapporteert die niet alleen aan het kabinet, maar ook aan de Kamer", zei Rutte. Dit in de hoop een ramp zoals de toeslagenaffaire in de toekomst te voorkomen.
Dit idee is vooralsnog heel abstract, ook door de vorm van het interview, zegt Smits. "Maar het is in ieder geval het idee dat mensen niet meer tegen een muur oplopen, en dat je ergens terechtkunt als er problemen zijn en dat het niet lukt om tot zo'n instantie door te dringen", legt ze uit in Goedemorgen Nederland. "Dan is er een club die je daarbij kan gaan helpen."
FD-journalist Jean Dohmen vermoedt dat het echte probleem met zo'n 'tussen-club' mogelijk vermeden wordt. "Namelijk dat er misschien wel bij die uitvoeringsorganisatie, of delen van de overheid waar het misging, iets zou moeten veranderen", zegt hij. "Bovendien denk ik: we hebben de Nationale Ombudsman al. Dus er blijft eigenlijk een vaagheid hangen."
'Viel een beetje tegen'
Er kwam volgens Smits uiteindelijk dan ook weinig verrassends uit het interview. "We zaten al een tijdje te wachten op dit plan en die radicale ideeën, en wat dat betreft viel het mij een beetje tegen", zegt zij.
Wat er precies gaat veranderen aan de bestuurscultuur is ook Dohmen niet duidelijk geworden, zegt hij. "Af en toe ben je in de supermarkt, en dan staat daar een fles wasmiddel waarop staat: formule vernieuwd. Dan sta je voor de keuze: ga ik dit product weer kopen of niet, hecht ik weer vertrouwen aan dat wasmiddel of niet? En wat dat betreft is dat niet helemaal gelukt denk ik, wat Rutte gisteren liet zien."
Handreiking naar GroenLinks, PvdA, en CDA
Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het eindverslag van informateur Herman Tjeenk Willink. Vervolgens zal moeten blijken of D66 en GroenLinks, en mogelijk ook de PvdA, Rutte als kandidaat-premier het voordeel van de twijfel zullen geven.
"Dat hele interview leek een handreiking naar GroenLinks, PvdA en CDA", zegt Smits. "Hij weet natuurlijk dat zij de deur op een kier hebben staan. Verder was het ook een handreiking naar Omtzigt. Hij wilde duidelijk laten zien dat hij wel zaken wilde doen en bereid is om compromissen te sluiten."
LEES OOK: Demissionair premier Rutte wil in gesprek met Pieter Omtzigt