Welke partij sluit zich aan bij het motorblok? ‘je wil toch je verkiezingsprogramma realiseren’

Na een 'afkoelperiode' en een verkenning van politiek mastodont Herman Tjeenk Willink wordt de formatiepoging deze week hervat. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het eindverslag van de informateur. Nu de kruitdampen rondom de vertrouwenscrisis enigszins zijn opgetrokken, is het de vraag welke partij zich durft te verbinden aan een nieuw kabinet met de VVD en daarmee aan Mark Rutte.

De naam van de demissionair minister-president kreeg de afgelopen periode veel kritiek op de huidige bestuurscultuur, vooral vanwege de toeslagenaffaire. Nu Herman Tjeenk Willink de partijleiders heeft gesproken (en uit de vrijgegeven notulen bleek dat ergernis over kritische Kamerleden geen exclusieve VVD-aangelegenheid was), lijken in ieder geval GroenLinks en PvdA open te staan voor kabinetsdeelname met beoogd motorblok VVD, D66 en CDA.

Kansen

Of de achterban van die partijen daarop zitten te wachten, is de vraag. Eerder lieten zij weten niets meer te zien in een samenwerking met Rutte en de VVD. Binnen de PvdA-achterban waant nog steeds het spook Rutte II rond. Na kabinetsdeelname met de VVD verloren de sociaaldemocraten maar liefst 29 zetels.

Eric Vrijsen, parlementair journalist van Elsevier Weekblad, zegt in Goedemorgen Nederland dat de poot stijf houden lastig is voor partijen. De kritiek op Rutte biedt ook kansen om meer punten uit het eigen programma te realiseren. "Rutte zit nu in het defensief, terwijl hij nota bene de verkiezingen heeft gewonnen. Het is nu eenmaal de taak van een partijleider om zijn verkiezingsprogramma te realiseren."

Dat de PvdA terughoudend is naar aanleiding van de verkiezingsnederlaag in 2017, noemt Vrijsen begrijpelijk. Tegelijkertijd kan het ook anders lopen. "Kijk naar D66. Die heeft toch maar flinke winst geboekt, dankzij deelname aan dat kabinet."

LEES OOK: ‘Reële optie’ dat Omtzigt uit CDA stapt: ‘Het kan elk moment gebeuren’