‘Uitspraak Pettense campingmoord heeft gevolgen voor andere veroordelingen met bekentenis’
Diederik Aben, advocaat-generaal bij de Hoge Raad, verwacht dat de uitspraak in de Pettense campingmoord gevolgen kan hebben voor andere zaken waarbij iemand is veroordeeld op basis van een bekentenis. Dat zegt Aben in de NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau van Omroep WNL. Volgens hem is het niet eerder voorgekomen dat de Hoge Raad een herzieningsverzoek gegrond heeft verklaard op basis van een rapport van een rechtspsycholoog.
Aben verdiepte zich in de verhoren van Frank Vick, die in 1995 voor de campingmoord veroordeeld werd. Vick bekende in 1994 zijn 42-jarige schoonvader Peter Teschke te hebben doodgestoken, maar kwam hier al snel op terug en houdt sindsdien vol onschuldig te zijn.
Aben ziet in deze zaak dat de politie informatie aanreikte aan Vick, waardoor hij bekende. "Het begon met de droom van Vick. Hij verklaarde dat hij gedroomd had dat hij degene was die, per ongeluk, het slachtoffer gestoken had. Gaandeweg, onder invloed van wat de politie hem meedeelde, zie je zijn verklaring wijzigen."
Zorgwekkend
Tijdens de verhoren vroeg Vick zich ook af of hij de dader was. "Gaandeweg is het voor hem duidelijk dat hij het gedaan moet hebben. Het zorgwekkende is dat je een aantal kenmerken ziet waarvan we nu weten dat je die ziet bij valse bekentenissen", zegt Aben.
Als een verdachte zelf toegeeft iemand om het leven te hebben gebracht, betekent dat niet het ook zo is, benadrukt Aben. "Ik zou van mezelf denken dat ik nooit iets zou bekennen wat ik niet heb gedaan. Daarom geloven wij iemand die iets bekent. Maar de praktijk wijst nou eenmaal uit dat het toch gebeurt. Dat mensen onder bepaalde omstandigheden in staat zijn om iets te bekennen, als je de druk maar opvoert."
'Deze uitspraak is een waarschuwing'
De uitspraak in de moordzaak is van belang voor hoe rechters bekennende verklaringen beoordelen, zegt Aben. "Deze uitspraak is opnieuw een waarschuwing dat het zeer gevaarlijk is om iemand alleen op basis van een bekennende verklaring te veroordelen. Daarnaast is het van belang om de betrouwbaarheid van die bekentenis te laten onderzoeken, eventueel door deskundigen zoals een rechtspsycholoog. Zo'n onderzoek door een rechtspsycholoog kan dus een novum (nieuw feit, red.) opleveren."
Volgens de advocaat-generaal betekent deze uitspraak dat er ook in andere zaken waar valse bekentenissen zijn afgelegd, nieuwe mogelijkheden zijn. "In andere zaken kan de drempel toch nog te hoog blijken zijn, dus ik wil geen valse hoop wekken. Er wordt inhoudelijk gekeken of zo'n rapport voldoende is. Het enkel wapperen met een rechtspsychologische rapportage hoeft niet genoeg te zijn, maar het kan wel."
Het Onderzoeksbureau is een podcast van Omroep WNL, waarin journalisten Sandra van den Heuvel en Bram Endedijk elke twee weken duiken in een wereld van misdaad of misstanden. De vijfde aflevering van Het Onderzoeksbureau over de Pettense campingmoord is te beluisteren via Spotify, Apple of de podcast-app van de NPO.