Vaccinproblemen houden aan: even geen Janssen, twijfel over AstraZeneca maar wel meer Pfizer

Farmaceut Janssen leverde maandag nog 80.000 doses van haar vaccin aan Nederland, nu is onduidelijk of wij daarmee kunnen gaan prikken. Als het Janssen-vaccin helemaal wegvalt, hebben wij volgens demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid een groot probleem omdat het dan zes weken vertraging oplevert.

Woensdag werd ook duidelijk dat producent Pfizer haar vaccin sneller gaat leveren aan de EU. Dat betekent zo'n twee miljoen doses voor Nederland waar dan een miljoen mensen mee geprikt kan worden. Volgens moleculair viroloog van het LUMC Marjolein Kikkert zouden deze vaccins een compensatie kunnen zijn voor de vertraagde Janssen-vaccins.

'Goed om even de pas op de plaats te maken'

De stop van de Janssen-vaccins is tijdelijk vanwege zorgen in Amerika. Daar zijn zeven miljoen mensen gevaccineerd en bij zes hiervan zijn ernstige bijwerkingen opgetreden. "Het is een nieuw vaccin dus je wil daar heel zorgvuldig mee omgaan", benadrukt Kikkert in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Ik denk dat het goed is om even de pas op de plaats te maken. Dat is ook gebeurd met AstraZeneca waarbij een vergelijkbare soort bijwerking is gezien. Maar ik hoop wel heel erg dat wij straks toch kunnen doorgaan want dit soort bijwerkingen zijn zo zeldzaam dat je je kan afvragen hoe het met de balans is."

De kans op een bijwerking bij het AstraZeneca-vaccin is nu geschat op één op honderdduizend. "En dan ligt het eraan in welke leeftijdsgroep je zit of dat opweegt tegen de kans dat je overlijdt aan covid. Als je jong bent is die kans ook zoiets of misschien zelfs wat kleiner. Als je onder de veertig zit is die kans ongeveer gelijk aan deze bijwerking. Daarboven is de kans groter om aan covid te overlijden."

LEES OOK: Hugo de Jonge: Janssen-vaccin wordt voorlopig nog niet toegediend

'Daar moeten wij flexibel mee omgaan'

De Tweede Kamer debatteert vandaag over de corona-aanpak. D66 pleit voor keuzevrijheid voor mensen onder de zestig jaar. "Als er straks vaccins over zijn omdat alle 60-plussers gevaccineerd zijn, moet die groep daar wel toegang toe kijken", aldus D66-Kamerlid Jan Paternotte. "In eerste instantie wil je dat ouderen gevaccineerd zijn, maar daarna wil je dat mensen met overgewicht en mensen met astma een prik krijgen. Die zeggen: geef mij zo snel mogelijk die prik want dan kan ik mijn huis weer uit en dan voel ik mij meer beschermd. Dat soort mensen moet je het vaccin niet ontzeggen als de 60-plussers geweest zijn."

Maar de vraag is hoe zo'n keuze dan uitpakt in de praktijk. "Uiteindelijk is het doel zo veel mogelijk mensen te vaccineren. Dus ik denk dat wij daar flexibel mee om moeten gaan zodat wij dat doel kunnen bereiken", aldus Kikkert. "Als mensen uiteindelijk dan toch te veel twijfels hebben bij AstraZeneca, de vraag is of dat terecht is maar dat kan dan toch gebeuren, dan moeten die mensen de gelegenheid krijgen om toch gevaccineerd te worden."

LEES OOK: Kuiken (PvdA) dient motie in over keuzevrijheid in vaccins: ‘Laat mensen zélf beslissen’

'Ik denk dat wij ze nodig hebben'

Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen heeft gezegd dat de EU zich nu vooral moet gaan richten op de vaccins van Pfizer en Moderna omdat ze een andere opbouw hebben dan de vaccins van AstraZeneca en Janssen. "Het is heel erg fijn natuurlijk dat wij die keuze hebben en dat er vier vaccins in Europa zijn goedgekeurd en wij nu flexibel kunnen zijn. Ik hoop wel dat de vaccins van AstraZeneca en Janssen ingezet kunnen blijven worden, want het zijn hele mooie vaccins. Dit is heel vervelend maar die kansen zijn heel klein en ik denk wel dat wij ze nodig hebben om de crisis zo snel mogelijk onder de duim te krijgen."

In andere Europese landen zoals Duitsland en Hongarije wordt nu ook meer gekeken naar het Russische Spoetnik-vaccin. "Dat vaccin lijkt het meeste op die van Janssen en AstraZeneca. Het is eigenlijk een soort combinatie. AstraZeneca en Janssen gebruiken het onschuldige adenovirus (verkoudheidsvirus, red.) als drager. Daar heb je verschillende kleuren van en Spoetnik gebruikt al die kleuren. Als de bijwerkingen te maken hebben met het soort platform, dus het dragervirus, dan zou het ook heel goed kunnen dat als het Spoetnik-vaccin op grote schaal gebruikt gaat worden je deze bijwerking gaat krijgen. Maar op dit moment is die relatie dus heel onduidelijk. Dat moet worden onderzocht."

LEES OOK: Weer minder vaccinaties gezet dan gepland: ‘Laten wij gewoon echt alles inzetten’