Haagse whodunnit vandaag van start: ‘Ondermijnt het vertrouwen in de politiek’
Met de negatieve test van Kajsa Ollongren kan het Kamerdebat over de aantekeningen van de oud-verkenners vandaag plaatsvinden. Met als belangrijkste vraag: hoe kwam 'Pieter Omtzigt, functie elders' op dat papier?
Aan het begin van de week deden oud-verkenners Kajsa Ollongren (D66) en Annemarie Jorritsma (VVD) nog een poging de gemoederen te sussen door een verklaring de deur uit te laten gaan: zij waren volledig verantwoordelijk voor uitgelekte notities.
Tevergeefs. De vraag hoe CDA'er Omtzigt in de papieren van de verkenners kwam, is nog steeds niet beantwoord. In Goedemorgen Nederland verwacht politiek commentator van Elsevier Weekblad Carla Joosten dat de oud-verkenners ook vandaag weer met een schuldbekentenis komen. "Maar ze zullen niet zeggen wie dat heeft bedacht."
'Honingpot'
Ze noemt het een bepaalde 'atmosfeer' die al jaren boven het Binnenhof hangt. Een kritisch Kamerlid, van een coalitiepartij, die de regering op de huid zit, "dat is lastig, het kabinet wil vooruit met de geit." En Omtzigt die keer op keer weer lastige vragen stelt en onbevredigende antwoorden krijgt. "Het is een soort proces dat zich jarenlang heeft opgebouwd en dat nu geculmineerd is in die notitie."
De nieuwe Tweede Kamer zal vandaag dan ook vol ingaan op de kwestie Omtzigt. "Met name iemand als Wilders zal de hele dag blijven boren, totdat hij de dader boven water heeft."
Of hem dat gaat lukken, is een tweede vraag. Na het uitlekken van de notitie was Rutte in eerste instantie terughoudend. Verdere uitleg was niet noodzakelijk. Nadat er een meerderheid voor een debat was, besloot zijn partij de VVD ook in te stemmen.
En nu mag Rutte dus het debat dat hij zelf niet nodig achtte openen. "En daar gaat hij waarschijnlijk onmiddellijk zijn excuses aanbieden", zegt Joosten. "Foute inschatting, ik had het druk. Dat soort dingen. Hij zal de grote honingpot bij zich hebben en daar gaat hij flink mee smeren. Dat kan hij heel goed."
Beslotenheid
Ze vreest voor een onbevredigende uitkomst. Glas, plas, alles bleef zoals het was. "Dat is wel schokkend, voor de democratie is dit heel slecht. Dit kan het vertrouwen in de politiek ondermijnen en daarmee het gevoel bevestigen wat veel mensen al hebben."
Dit is een moment in onze parlementaire democratie waar het een beetje schimmig wordt, zegt directeur politieke zaken bij denktank The Hague Centre for Strategic Studies en oud-VVD-Kamerlid Han ten Broeke. "Van de totale openheid van de campagne, ga je ineens naar de beslotenheid van een formatie."
Nu de Tweede Kamer zelf over dat formatieproces gaat, wordt er aandachtig meegekeken. "Als je camera's zet op een formatie, dan weet je dat mensen zich anders gaan gedragen. En dan kom je niet tot een overeenstemming."
Daar hoort dan ook een zekere mate van beslotenheid bij, zegt Ten Broeke. "De Kamer heeft dat proces zelf uit handen van de koning genomen. Nu moeten ze oefenen en bedenken: Hoe kunnen wij hier het stokje niet alleen bemachtigen, maar ook blijven behouden."
LEES OOK: Nieuwe Tweede Kamerleden vandaag beëdigd; ook Pieter Omtzigt aanwezig