Avondwinkels bewapenen zich na overval: ‘Dit leidt tot escalatie’

Overvallen avondwinkels bewapenen zich om weerstand te kunnen bieden als ze opnieuw worden beroofd. Ze leggen onder meer een hakmes, een hamer, een keukenmes, een pizzaschep en een hockeystick achter de toonbank. Een deel van de avondwinkels is zo klaar met de overvallen dat ze aankondigen ,,hoe dan ook” geen geld mee te geven bij een nieuwe beroving. Dat blijkt uit interviews die de NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau afnam met twintig avondwinkels die de afgelopen drie jaar zijn overvallen.

Het Onderzoeksbureau sprak uitgebreid met twintig eigenaren van avondwinkels die de afgelopen drie jaar werden beroofd, vaak met grof geweld. Driekwart van hen zegt dat ze verwachten nog een keer overvallen te zullen worden. Een derde van de eigenaren zegt een wapen achter, op of bij de toonbank te hebben liggen. Een kwart van de geïnterviewde ondernemers zegt hoe dan ook in te grijpen bij een overval. MKB-Nederland zegt te schrikken van de bewapening. ,,Bewapening is altijd risicovol en leidt tot escalatie”, zegt beleidssecretaris Karijn van Doorne van VNO-NCW en MKB-Nederland.

'Niet bang voor mijn eigen leven'

In de podcast vertelt onder meer ondernemer Alaa Alothman uit Den Haag dat hij een mes en een plamuurmes achter de toonbank heeft liggen, en dat hij die ook gaat gebruiken om zichzelf te verdedigen. De Rotterdamse ondernemer Laamari et Taouyl heeft een hakmes klaar liggen. Hij zegt daarmee desnoods te gaan gooien als er overvallers binnenkomen die hem met een vuurwapen bedreigen. ,,Ik ben niet bang voor mijn eigen leven. Ze moeten me met rust laten.”

Volgens Karijn van Doorne van VNO-NCW en MKB-Nederland is het lastig te zeggen of het hebben van een hockeystick of plamuurmes achter de toonbank strafbaar is, dat kan het geval zijn als er geen andere functie voor is dan verdediging. Een woordvoerder van het OM laat weten dat het achter de toonbank hebben van voorwerpen waarmee iemand de bedoeling heeft ze als wapen te gebruiken, kan leiden tot vervolging of een boete.

Avondwinkels zijn winkels die voornamelijk in de avonduren of het begin van de nacht open zijn. Volgens MKB-Nederland neemt het aantal overvallen op horeca en detailhandel al jaren af, maar neemt het aantal overvallen op avondwinkels toe. In de categorie supermarkten, waar de avondwinkels onder vallen, waren volgens de werkgeversorganisatie in 2020 115 overvallen, acht meer dan het jaar ervoor.

Jong en impulsief

Overvallen op avondwinkels stijgen dus tegen de trend in, volgens MKB-Nederland omdat ze populair zijn bij overvallers. ,,Avondwinkels zijn kleine winkels met cash geld, waar er meestal maar een iemand achter de toonbank staat”, zegt Van Doorne. ,,Overvallers zijn vaak jong en impulsief en gaan dus gewoon naar de buurtwinkel.” Maar ook de coronacrisis speelt een rol, zegt Van Doorne, aangezien horeca en detailhandel veel dicht zijn geweest.

Uit de interviews komt verder naar voren dat meer dan de helft van de eigenaren van avondwinkels denkt dat het oplossen van de overvallen geen prioriteit heeft bij de politie. Dit gevoel krijgen ze vooral omdat ze vinden niet goed door de politie op de hoogte te worden gehouden. Daarnaast vertellen vijf eigenaren dat personeel na de overval is vertrokken.

Een beveiligingsmaatregel die elf avondwinkels hebben ingevoerd is een slot dat ze van binnen de winkel kunnen openen, als er een klant voor de deur staat. Gevolg daarvan is dat klanten eerst moeten aanbellen. Ondernemers zeggen dat het een veiliger gevoel geeft, maar wel klandizie kost, omdat veel bezoekers daardoor denken dat de winkel dicht is.

Het Onderzoeksbureau is een podcast van Omroep WNL, waarin journalisten Sandra van den Heuvel en Bram Endedijk elke twee weken duiken in een wereld van misdaad of misstanden. De eerste aflevering van Het Onderzoeksbureau over overvallen avondwinkels is te beluisteren via Spotify, Apple of de podcast-app van de NPO.