Eindelijk eerherstel voor Dutchbat-veteranen: ‘Hoop dat Defensie vraagt hoe het met me gaat’

Er komt eindelijk eerherstel voor Dutchbat III, de Defensie-eenheid die betrokken was bij de val van de moslimenclave in Srebrenica in 1995. Het kabinet zal bijna 26 jaar na dato haar waardering uitspreken voor de oud-militairen die zich al die jaren miskend hebben gevoeld. Tijdens een speciale ceremonie wordt hun eer hersteld. Ook krijgen zij of hun nabestaanden 5000 euro netto.

"Dat geldbedrag is natuurlijk een symbolisch bedrag, en daar kan ik niet blij mee zijn. Hebben we het verdiend? Ik heb geen idee", reageert Dutchbat-veteraan Boudewijn Kok in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Kok hoopt vooral op een luisterend oor, gezien Dutchbatters de afgelopen jaren vooral een gebrek aan steun en erkenning hebben ervaren. "Er gaat geen dag voorbij dat ik er niet aan denk. Waarom moesten er zo veel mensen dood? Die vraag staat nog steeds open. Dus het blijft ons ook bezig houden", zegt hij. "Ik hoop dat er toch nog eens iemand van Defensie aan mij vraagt: 'u bent daar geweest, het is verschrikkelijk geweest, maar hoe gaat het met je? Is er nog iets wat we kunnen doen om te helpen na zo veel jaar?' Daar wacht ik op."

De val van Srebrenica

In juli 1995 werd Srebrenica, waar de Nederlandse blauwhelmen gestationeerd waren, omsingeld door de Serviërs. Na een aanval van de Serven vluchtten de duizenden Bosnische moslims die daar woonden de naastgelegen bergen in. Daar stuitten zij op vijandig vuur van de Serviërs, die ondertussen Srebrenica innamen.

De Nederlandse blauwhelmen, zelf lichtbewapend, vroegen meermaals om luchtsteun en hulp van de VN, maar dat werd geweigerd. Daardoor stonden zij volledig machteloos. In Srebrenica bleven vooral Bosnische vrouwen, ouderen en kinderen achter. De overgebleven Bosnische mannen werden uit de groep gepikt en vermoord, terwijl Nederlanders door de Serven werden weggestuurd. Na de val van de enclave werden ongeveer 8000 moslimjongens en -mannen vermoord door de Bosnische Serviërs. De bescherming van Srebrenica door de blauwhelmen was daarmee een loos symbool, en dat kwam de Dutchbatters op veel kritiek te staan.

Zo werden ze uitgemaakt voor 'laf' en 'moordenaars'. Er hebben veel rechtszaken plaatsgevonden van slachtoffers van de massamoord die vonden dat Nederland daar medeverantwoordelijk voor was. Veel veteranen kampen nog altijd met (psychische) problemen, zo bleek uit een rapport van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, dat in december aan minister Ank Bijleveld (Defensie) en de veteranen werd aangeboden.

Beeldvorming

Volgens parlementair verslaggever van Elsevier Weekblad Eric Vrijsen is de beeldvorming over deze veteranen voor een "belangrijk deel" inmiddels wel hersteld. "Weinig mensen hebben er nog een actieve herinnering aan, over hoe het precies in zijn werk ging daar", zegt hij. "Iedereen ziet de veteranen nu ook min of meer als slachtoffer, terwijl er destijds gedacht werd dat de Nederlandse militairen op de eerste rij stonden bij deze massamoord en niets gedaan hebben." Dat ze ook eigenlijk niets konden doen was volgens Vrijsen lastig om op dat moment te erkennen.

"We hebben in Nederland te lang niet durven praten over wat die veteranen is overkomen", zegt D66-fractievoorzitter Rob Jetten. "Het zijn mannen en vrouwen die op zo'n missie zijn gegaan, maar zowel door de Nederlandse overheid als door de internationale gemeenschap niet de middelen kregen om die missie op een goede manier uit te voeren", zegt hij. "Dan is dit gebaar van het kabinet belangrijk voor die veteranen om dit een plek te geven. Ik vind dat we als Nederland ook van andere landen moeten leren hoe je met je veteranen omgaat, dat doen we hier toch onvoldoende stevig."

Terugkeer naar Srebrenica

Bijleveld liet verder weten dat ze gaat zorgen dat veteranen kunnen terugkeren naar Srebrenica. De veteranen krijgen nu allemaal een brief thuisgestuurd van het ministerie waarin hun professionele hulp aangeboden wordt. Vrijsen benadrukt dat deze hulp er eerder al was. "Alleen nu krijgen ze apart een uitnodiging om daar gebruik van te maken", legt hij uit. "Maar het kan altijd beter natuurlijk. Het is in ieder geval een stap in de goede richting."

Wanneer de ceremonie plaatsvindt, is nog niet bekend.

LEES OOK: Dutchbatter: ‘Uitspraak rechter voelde als mes in de rug’