Hoogleraar: ‘Nederlander wordt door dragen van mondkapje niet plots onvoorzichtig’

Het dragen van een mondkapje zorgt er niet voor dat we plots geen afstand meer houden. Dat blijkt uit de eerste Nederlandse straatwaarnemingen van mondkapjesgebruik in een gewone winkelstraat in Amsterdam, zo schrijft de Volkskrant. Niet het mondkapje maar drukte maakt dat we geen anderhalve meter afstand tot elkaar houden. Volgens Lindegaard moeten we, wanneer we de anderhalvemeterregel willen waarborgen, inzetten op crowd management.

"We kunnen voorzichtig zeggen: de zorg dat mondkapjes mensen een gevoel van schijnveiligheid geven en tot minder onderlinge afstand leiden, hoef je niet te hebben", zegt onderzoeksleider Marie Rosenkrantz Lindegaard van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving tegen de krant.

'80 procent droeg mondkapje correct'

Voor dit onderzoek analyseerde Lindegaard opnamen van veiligheidscamera’s in een brede en niet overvolle, doorsnee winkelstraat in Amsterdam rond 1 juni. Welke straat dit precies was kan ze niet zeggen, omdat dat vervolgonderzoek zou kunnen verstoren. Uit haar onderzoek bleek dat passanten die een mondkapje droegen net zo vaak de anderhalvemeterregel schonden als mensen die geen mondkapje droegen. Ook bleek 80 procent van de dragers het kapje correct te dragen. Bij 8 procent de neus boven het kapje uit, en 1 op de 8 droeg het kapje achteloos onder de kin of zelfs op het voorhoofd.

Ook ontdekte Lindegaard dat schendingen van de afstandsregel op straat 'gemeengoed’ zijn, zo schrijft ze in haar voorlopige onderzoeksrapport. In de slechts halve minuut dat de voorbijgangers gemiddeld door het beeld dat Lindegaard observeerde liepen, overtrad 55 procent al een overtreding van de anderhalvemeterregel. 12 procent schoof zelfs op minder dan een halve meter langs een medevoetganger.

Drukte

Hiermee concludeert Lindegaard dat drukte de belangrijkste voorspellende factor voor het slecht afstand houden is. "Dat betekent dat je, als je de afstandsregel wilt handhaven, aan crowd management moet doen, druktebeheersing. Zorg dat er op een plek niet te veel mensen tegelijk zijn, zorg voor duidelijke gescheiden voetgangersstromen."

Bewijs dat mondkapjes veilig gedrag versterken vond Lindegaard overigens ook niet. Bij experimenten in Duitsland en Italië leek het er nog op dat mensen met een wijdere boog om elkaar heen lopen als er mondmaskers in het spel zijn, maar in Amsterdam was dat niet het geval. Ook mondkapjesdragers worden soms haast omver gelopen.

Gezicht

Bovendien zat haast 1 op de 10 dragers met de handen aan het gezicht of aan het kapje. Dat is net zo vaak als mensen zónder mondkapje. "In elk geval zorgt het mondmasker ervoor dat mensen niet meer aan hun neus of mond kunnen zitten", zegt Lindegaard.

RIVM

Het RIVM betaalde mee aan het onderzoek en onderschrijft in een eerste reactie de conclusie dat mondkapjes kennelijk "geen extra risico noch extra veiligheid" opleveren. Al is het onderzoek "wel een indicatie dat tijdens het lopen op straat het gezicht minder wordt aangeraakt in de besmettelijke zones." Toch blijft het instituut ook terughoudend. Dit onderzoek is slechts een plaatselijke momentopname, gehouden toen er nog geen draagplicht was. Ook "geeft het onderzoek geen inzicht in de wijze van op- en afzetten van de mondkapjes".

En dan is het nog altijd de vraag of mondkapjes in de openbare ruimte de epidemie wel afremmen, benadrukt het RIVM. De meeste besmettingen vinden zich, zoals het nu lijkt, plaats in situaties waar men sowieso geen mondkapje draagt: op het werk, thuis en op privéfeestjes.

Het onderzoek van Lindegaard wordt nog voortgezet. Inmiddels worden er beelden uit twee Nederlandse binnensteden geanalyseerd waar er een mondkapjesplicht geldt. Op de resultaten kan ze nog niet vooruitlopen.

LEES OOK: Slechts 20 procent van bezoekers Wallen draagt uit zichzelf mondkapje