Flexwerken en langer studeren deels de oorzaak van het steeds lagere geboortecijfer

Het aantal geboortes in Nederland neemt flink af. Dat blijkt uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De verklaring voor de afname van geboortes werd in eerste instantie altijd gezocht bij economische problemen, maar het kinderaantal blijkt ook te dalen omdat vrouwen langer studeren en steeds meer flexwerken.

In 2010 werden er nog 184.000 kinderen geboren, in 2018 waren dat er nog maar 169.000. Ook neemt het aantal kinderen per vrouw af: van 1,8 in 2010 naar 1,59 in 2018. Dat is het laagste aantal sinds 1997.

En anders dan eerder gedacht heeft deze geboorte-afname niet enkel economische redenen. Normaal gesproken worden er tijdens een recessie minder kinderen geboren dan wanneer het goed gaat met de economie, maar deze cijfers laten iets anders zien. Nederland was in 2018 namelijk financieel gezien een stuk gezonder dan in 2010, maar het aantal kinderen dat werd geboren was in 2010 hoger.

Studie en flexwerk

Het CBS wijst erop dat het aantal twintigers dat een hbo- of universitaire studie volgt sterk is gestegen, vooral in de categorie tussen 22 en 27 jaar. Personen die onderwijs volgen krijgen minder vaak een kind dan degenen die klaar zijn met hun studie en al ergens werkzaam zijn. Dat komt onder andere door de kosten van een kind en het feit dat een afgeronde opleiding vaak gezien wordt als een voorwaarde voor het krijgen van het kinderen.

Het CBS vermoed ook dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt invloed kan hebben op het krijgen van kinderen. In 2010 had nog 25,9 procent van de vrouwelijke werknemers een flexibel contract. In 2018 was dat opgelopen tot 32,3 procent. De sterkste stijging is te zien bij vrouwen jonger dan 30 jaar. Vrouwen met een flexcontract krijgen minder vaak een kind dan vrouwen met een vast contract. Dat kan onder andere verklaard worden door het veelal lagere inkomen en de grotere mate van onzekerheid onder flexwerkers.

Om duidelijk te maken wat nu precies de impact is van studie en flexwerk op het aantal geboortes, heeft het CBS het verschil becijferd. Als er in 2017 net zo veel studerende vrouwen waren als in 2010, waren er in 2018 425 meer kinderen geboren dan nu het geval was. Wanneer er evenveel vrouwen met een flexcontract zouden zijn geweest als in 2010, waren er 1668 extra kinderen ter wereld gekomen. In totaal zijn er volgens het CBS dus 2093 minder kinderen geboren.

'Totale effect is vrij klein'

Het CBS plaatst wel een kanttekening. Zo wordt het totale effect van flexwerk en studeren op de vruchtbaarheid met 0,021 kinderen per vrouw ‘vrij klein’ genoemd. Bovendien is het effect vooral te zien bij vrouwen onder de 33 jaar. Dat kan ook betekenen dat ze het krijgen van kinderen mogelijk uitstellen. Daarnaast hebben net als vrouwen ook meer mannen een flexcontract, wat ook invloed kan hebben op het aantal geboortes.

LEES OOK: Meer dan 10 procent Nederlandse kinderen heeft geen fiets