‘Iedereen moet kunnen deelnemen aan debat over racisme’

Het debat over racisme in Nederland staat op scherp. Naar aanleiding van de door politiegeweld omgekomen George Floyd volgen antiracisme-demonstraties elkaar in rap tempo op. Publicist Sujet Shams roept op tot een gezonde discussie over het onderwerp, waarin niemand bang moet zijn om vragen te stellen. "Ik heb het idee dat we op dit moment mensen vertellen dat ze racistisch zijn. Het wordt als een soort wapen gebruikt", zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Wat is racisme, wat houdt dat in, in welk geval constateer je dat en hoe toon je dat aan? Dat zijn de vragen die volgens Shams gesteld moeten worden. Volgens haar wordt het antiracisme-debat gepolitiseerd. "Er is een probleem in Amerika, en ik heb het idee dat we dat integreren naar Nederland. De mainstream media en het debat daarover gaan helemaal mee in die sfeer. We zijn het er allemaal over eens dat er sprake is van heel veel racisme en gaan meteen over tot beleid." Shams ziet liever dat er meer over gepraat wordt. "Ik begrijp dat het onderwerp heel erg gevoelig is en dat we er niet over durven te praten, maar ik vind wel dat we dat moeten doen."

Verwijten

Campagnestrateeg Henri Kruithof herkent zich in de woorden van Shams. "Ik ben doodsbang dat als ik mij meng in deze discussie, ik het verwijt krijg dat ik als witte Nederlander makkelijk praten heb." Kruithof vreest dat als hij zich wel in de discussie zou mengen te horen zou krijgen: 'zie je wel, je snapt het niet'.

Volgens Shams zorgt de huidige sfeer rondom het onderwerp voor deze angst. "En dat is juist iets wat we niet willen. We willen dat iedereen erover mee kan praten. Als je een groep met een bepaalde huidskleur racisme verwijt, maar zegt: 'je mag niet meedoen aan een discussie', dan kom je niet ver." Shams denkt dat dat de reden is dat het antiracisme-debat polariseert. "Ook als blanke man of vrouw zou je moeten durven zeggen: ik ben het hier niet mee eens, ik kijk daar niet zo naar, maar ik ben wel bereid mee te denken aan oplossingen.

Er wordt nu gezegd: jij bent racistisch en kunt daarbij niets tegenin brengen, omdat dat natuurlijk iets heel fouts is. Als je zegt: ik sta daar niet zo in, of ik ben er niet van overtuigd dat dat zo is, komt het tegenargument: je bent het wel, maar je bent je er niet bewust van."

Racisme en discriminatie

Racisme is een probleem, daar is ook Shams het mee eens. "Maar ik denk niet dat Amerika nu aanleiding is om dit ineens op de agenda te zetten en er op deze manier mee om te gaan." Ook worden de termen discriminatie en racisme op dit moment te veel met elkaar worden verward. "Discriminatie is een wezenlijk verschil met racisme. Als er sprake is van racisme is er altijd sprake van discriminatie, maar andersom niet."

"Als je het echt hebt over racisme, denk je dat iemand niet over bepaalde kwaliteiten beschikt en dat dat genetisch is bepaald", zegt Shams. "Wanneer je het hebt over discriminatie heb je het over een bepaalde voorkeur hebben voor iemand. Racisme is toch een idee wat veel verder gaat en een hele andere betekenis heeft. Het ligt niet heel ver van elkaar af, maar ik vind wel dat we dieper op het onderwerp in mogen gaan."

LEES OOK: Kritiek op Halsema weggezet als racisme: ‘Kwalijke manier van discussie voeren’