Coronavaccins in ontwikkeling maar wanneer kunnen wij ze gebruiken? ‘Dat is de grote uitdaging’

Wereldwijd wordt gewerkt aan zeventig vaccins tegen het coronavirus. Drie daarvan zijn in een vergevorderd stadium en worden op dit moment getest op mensen. Dat blijkt uit informatie van de Wereldgezondheidsorganisatie. D66-Kamerlid Jan Paternotte pleit in Goedemorgen Nederland voor een gezamenlijke Europese aanpak bij de verdeling van het coronavaccin. "Zo'n virus houdt zich niet aan landsgrenzen."

De voorzitter van de Europese Commissie hoopt dat er mogelijk eind dit jaar een vaccin is. "Dat is ongelofelijk snel als je je bedenkt dat normaal gesproken het ontwikkelen van een vaccin vijf tot tien jaar duurt", aldus Jan Paternotte die voor D66 de ontwikkelingen van coronavaccins op de voet volgt. "Er zijn vaccins waar vijftien jaar jaar aan wordt gewerkt maar die tijd hebben wij nu niet. Dit is een race om zo snel mogelijk tot een vaccin te komen."

Volgens Paternotte is heel belangrijk dat je bij een coronavaccin zeker weet dat het werkt en dat het dus op een grote groep mensen getest is. "Daarom moet zo'n vaccin ook eerst op een kleinere groep mensen worden getest zodat je zeker weet dat er geen bijwerkingen zijn die erger zijn dan de kwaal die je probeert aan te pakken."

LEES OOK: WHO: ‘Er wordt wereldwijd aan 70 vaccins tegen het coronavirus gewerkt’

'Testen op dieren overslaan'

Sommige wetenschappers zijn zo zeker van hun zaak dat bepaalde stappen in de ontwikkeling worden overgeslagen, zoals het testen op dieren. "Die wetenschappers zijn meteen gaan testen op mensen. Dat zijn wel mensen die zich vrijwillig hiervoor hebben aangemeld omdat ze graag willen bijdragen aan de bestrijding van het coronavirus en daarom als proefkonijn willen dienen."

In Nederland is het heel moeilijk om zo'n vaccin niet eerst op dieren te testen. "Wij vinden die veiligheid heel belangrijk. Maar uiteindelijk moet je het ook op mensen testen, want wat in een dier gebeurt hoeft niet zo in een mens te gebeuren."

'Worden al veel vaccins geproduceerd'

Een professor aan de Universiteit van Oxford zet in op september voor een vaccin. Daar wordt over twee weken begonnen met testen. Maar hoe snel kan zo'n vaccin op de markt komen? "Dat vaccin wordt nu eerst nog op fretten getest, nog niet op mensen", legt Paternotte uit. "Om het dan door te gaan ontwikkelen en dan ook te gaan produceren is de grote uitdaging."

Veel bedrijven en landen zijn, waaronder ook een Leids bedrijf, nu al miljoenen vaccins aan het maken. "Dat terwijl ze niet weten of het werkt, maar als dat wel het geval blijkt te zijn, liggen er al miljoenen vaccins klaar. Dat is wel risico nemen dat je geld weggooit, maar dan heb je wel sneller vaccins om uit te rollen."

LEES OOK: Leids bedrijf vol vertrouwen over eigen coronavaccin: ‘Weten exact wat we moeten doen’

'De vraag is waar het vaccin als eerste terechtkomt'

Het farmaceutische bedrijf Pfizer, dat ook in Nederland actief is, is ook bezig met een vaccin. "Dat is een doorbraak want het vaccin is een veelbelovende kandidaat en makkelijk opschaalbaar", vertelt medisch directeur Marc Kaptein. "Maar desondanks hebben wij veel productiecapaciteit en tijd nodig om alles voor elkaar te krijgen. Als het lukt hebben wij voor het einde van het jaar een vaccin. Het is niet belangrijk om de eerste te zijn, maar wel om zo snel mogelijk deze pandemie de kop in te drukken zodat wij verder kunnen met ons normale leven."

De kans bestaat dat het coronavaccin straks uit Nederland komt. "De Amerikaanse overheid heeft een half miljard dollar voor de ontwikkeling van het vaccin vrijgemaakt, en een groot gedeelte van die ontwikkeling vindt plaats in Leiden", aldus Paternotte. "Maar de vraag is waar dat vaccin dan als eerste terechtkomt. Zo vertelde de Duitse ontwikkelaar van het vaccin, van het bedrijf dat Trump wilde kopen, dat ze het vaccin niet voor Duitsland maar voor de hele wereld maken en dan als eerste voor de mensen die in de zorg werken. En dan als tweede zou het vaccin moeten gaan naar mensen die in risicogroepen zitten."

'Uiteindelijk zitten wij in hetzelfde schuitje'

Paternotte pleit voor goede internationale afspraken over het coronavaccin. "Dat je Europees bijvoorbeeld gezamenlijk gaat inkopen als het vaccin uit de Verenigde Staten, China of Japan zou komen. Je hebt het grote risico dat landen eerst zichzelf gaan helpen. Dat hebben wij in het verleden ook gezien bij het ebolavaccin. Uiteindelijk zitten wij in hetzelfde schuitje."

LEES OOK: ‘Eind 2021 hopen we 1 miljard vaccins te hebben tegen coronavirus’