‘Defensie sloeg nooit groot alarm over burgerdoden bij luchtaanval Irak’

Defensie heeft geen groot alarm geslagen over de burgerdoden bij de Nederlandse luchtaanval op Hawija in Irak in 2015. Dat schrijft minister Ank Bijleveld (Defensie) in een brief aan de Tweede Kamer. Ook is het nog steeds de vraag of minister-president Rutte erover is geïnformeerd. Uit de brief komt naar voren dat ook voor de minister nog veel onduidelijk is, zegt politiek commentator van Elsevier Weekblad Carla Joosten in Goedemorgen Nederland.

De voormalig minister van Defensie Jeanine Hennis is wel zeker dat toenmalig minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) op de hoogte is gesteld. Volgens Hennis was "de toon van de boodschap niet alarmerend" en zijn er geen aantallen burgerdoden genoemd. Ook Rutte zou "vermoedelijk" geïnformeerd zijn. Koenders heeft geen herinnering aan een dergelijk gesprek, net als Rutte.

"Het woordje 'vermoedelijk' wijst er al op dat ze zelf aan het gissen is over hoe het gegaan is", zegt politiek commentator Carla Joosten. "De brief geeft aan dat er veel onduidelijkheid was. Men vermoedde iets, er kwam een bericht in de internationale media over eventuele burgerdoden. Hennis praatte erover, ambtenaren praatten erover. Iedere keer werd gezegd dat het nog verder uitgezocht moest worden."

Weinig informatie

Ook een verzoek bij de Amerikanen om meer informatie over de gevolgen van de luchtaanval, leverde toen weinig op. "Als je de brief goed leest, kom je er nog steeds niet achter of er burgerdoden zijn gevallen", zegt Joosten. "Vermoedelijk wel, maar het is een andere lezing dan de minister gaf bij het debat op 5 november." Bij dat debat was minister Bijleveld wel stellig over het feit dat er burgerdoden waren gevallen. Ook zei ze dat zij pas laat te horen kreeg dat de Kamer daar niet goed over geïnformeerd was.

D66-Tweede Kamerlid Jan Paternotte hoopt op meer duidelijkheid tijdens het aankomende debat. "De minister heeft contact gehad met haar voorganger om te kijken welke informatie er is gedeeld." Hij wil weten wat de gewoonte is bij een ambtelijk overleg over dit soort operaties. "Moet je er vanuit gaan dat dit terecht komt bij de premier en ministers op andere ministeries? Onderaan de streep had dit voorkomen kunnen worden als we afspreken dat zodra de veiligheid het toelaat de informatie over zo'n militaire missie naar buiten komt. Ook als er eventuele slachtoffers zijn."

De Kamer gaat waarschijnlijk woensdag in debat met Rutte en Bijleveld over de zaak.