Democratie in verval: is dat echt de schuld van ‘populisten’? 

Dertig jaar na het einde van de Koude Oorlog en na het uitroepen van de triomf van de Westerse democratie, staat die democratie onder druk. Ook in het Westen zelf, dat te snel en te graag de schuld daarvoor in de schoenen schuift van ‘de populisten’. Dat stelt journalist en opiniemaker Syp Wynia.

Wynia analyseert en becommentarieert in het Belgische magazine Knack deze ontwikkeling. “In het algemeen lijken de vanzelfsprekendheden uit de dagen van westerse en vooral Amerikaanse dominantie voorbij. En daarmee erodeert ook de vanzelfsprekendheid van westerse waarden.”

China laat volgens Wynia zien dat democratie geen noodzakelijke brandstof voor vooruitgang is. Het duurt niet lang of het land zal volgens hem de belangrijkste wereldmacht zijn. Dat op zich al toont in zijn ogen het verval van de Westerse (Amerikaanse) suprematie.

Turkije en Hongarije

Maar er is meer, constateert Wynia. Turkije gedraagt zich precies volgens de filosofie zoals eerder al uiteengezet door president Erdogan zelf. Democratie is volgens hem ‘de trein die wij nemen totdat wij op onze bestemming zijn aangekomen’.

Ook in een land als Hongarije geldt de democratie volgens Wynia niet als bestemming en zeker niet de westerse liberale democratie die volgens politiek denker Francis Fukuyama als blauwdruk gold voor de rest van de wereld en als zelf beschreven ‘eindpunt van de geschiedenis’.

Verlies

In Europa nemen de zorgen over de democratie toe, waarbij ‘populisme’ als risico wordt gezien. Die analyse is gebrekkig, vindt Syp Wynia. “Er is alles voor te zeggen om populisme vooral te zien als verzet tegen verlies - verlies waar de gevestigde orde actief of passief aan heeft meegewerkt."

"Niet alleen legt het Westen het internationaal gezien af, maar de internationalisering brengt de wereld ook het Westen binnen. De bovenste helft van de samenleving heeft daar niet zo'n last van of heeft daar zelfs baat bij, maar vooral de onderste helft van de samenleving ervaart de nadelen.”

Syp Wynia is zaterdag opiniemaker in WNL Opiniemakers, van 17:30 tot 18:30 uur op NPO Radio 1.