Zo duur is het basisinkomen: onbetaalbaar

Het is een droom voor links Nederland: een basisinkomen voor iedereen. Maar is dat ‘gratis geld’ ook haalbaar? In Nederland gaan steeds meer stemmen op voor zo’n basisinkomen. Zo slaagde een groep voorstanders er vorig jaar in om 40.000 handtekeningen op te halen. Dat was genoeg om het voorstel op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen. Ook de jongerenafdeling van D66 pleit voor een basisinkomen.

Een basisinkomen in het kort: iedereen ontvangt van de overheid, ongeacht of iemand werkt of niet, een vast bedrag per maand. Zo’n basisinkomen moet bijna alle huidige toeslagen, uitkeringen en aftrekposten vervangen.

Basisinkomen slurpt staatskas leeg

Maar wat kost het basisinkomen de Nederlandse belastingbetaler? Op 1 januari 2017 waren er volgens het CBS precies 13.677.409 Nederlanders boven de 18 jaar. In deze berekening hebben zij allen recht op een basisinkomen, die we voor het gemak gelijk hebben getrokken met het minimumloon: 19.784,80 euro per jaar. Het basisinkomen kost dan iets meer dan 270 miljard euro per jaar.

Ter vergelijking: de totale inkomsten van de Nederlandse overheid zijn voor dit jaar geraamd op 263 miljard euro. Bij gelijke belastingdruk zou er bij de introductie van een dergelijk basisinkomen dus niks voor onderwijs, zorg, defensie en alle andere overheidsuitgaven overblijven.

Haalbaarder: alleen voor 60+

Een haalbaarder voorstel is om alleen 60+’ers een basisinkomen te geven. In het programma WNL Opiniemakers pleitte onderneemster Annemarie van Gaal voor zo’n basisinkomen voor ouderen. Mensen in die leeftijdscategorie komen namelijk moeilijk aan een nieuwe baan en hebben te maken met veel toeslagen, die de belastingaangifte onnodig moeilijk maken.

Volgens de vakbond FNV kost een basisinkomen voor 60-plussers de Nederlandse belastingbetaler ongeveer 40 miljard per jaar. Dat bedrag kan nog lager uitvallen, omdat dankzij het basisinkomen veel uitkeringen zouden kunnen komen te vervallen.

In de Stand van het Land gaan we op zoek naar de verhalen achter de economische cijfers in Nederland. Kijk donderdag 7 september om 21:10 uur naar Stand van het Land op NPO 2.