De vijf feiten die je moet weten over onze generatie twintigers

De een vindt het een verwende avocado happende en cappuccino slurpende generatie, de ander is al die flauwe clichés over millennials meer dan zat. Stand van het Land (vanavond, 21.20 uur op NPO 2) dook in het leven van onze twintigers. Hoe gaat het nou echt met ze?

• Door Hella Hueck

1. Twintigers hebben bovengemiddeld last van burn-out klachten

Je ‘s ochtends heel erg moe voelen, uitgeput zijn door het werk dat je doet. Volgens het CBS had 14,6% van alle werknemers het afgelopen jaar last van burn-out klachten. Dat percentage ligt bij werkende twintigers een stuk hoger. Dat kwam vorig jaar uit op 16,2%.

Dat percentage is in een paar jaar flink gestegen. Een verklaring voor de stijging heeft het CBS niet. De hoogopgeleide twintigers die wij voor onze reportage spraken ervaren veel keuzestress en ‘peerpressure’. We hoorden dingen als: ‘Op Facebook doen vrienden alsof ze de allerleukste baan van de wereld hebben. Ik weet dat dat onzin is, maar dan denk ik: ‘Heb ik wel goed gekozen?’ Ook het werken met flexcontracten geeft onzekerheid, vooral bij lageropgeleiden. Een jonge hovenier (die niet aan de reportage mee wilde werken omdat hij bang was voor ontslag) vertelde me: ‘Ik ben nu aan mijn derde flexcontract. Als ik bezig ben denk ik de hele tijd: maak ik geen fouten? Het voelt als een afwijzing dat ik geen vast contract krijg. Misschien ben ik niet goed genoeg.’

2. Nederland wordt steeds ‘elitairder’ (twintigers zijn steeds hoger opgeleid)

Uit eerder onderzoek van het CBS blijkt: Wie hoop-opgeleid is (HBO of WO) heeft een inkomen dat bijna het dubbele is van dat van laagopgeleiden (maximaal VMBO of MBO niveau 1).

Dat zou goede perspectieven moeten bieden voor onze twintigers: ze zijn een stuk hoger opgeleid dan zo’n 25 jaar geleden. Afgelopen jaar waren bijna 700.000 twintigers hoog opgeleid. Een stijging van 97% ten op zichte van 1990. De stijging is bij vrouwen nog een stuk hoger (106%). Bij de laag opgeleiden zien we een daling van 62% ten opzichte van 1990. Op dit moment zijn er 388.000 twintigers laag opgeleid. Het aantal middelbaar opgeleiden is nagenoeg gelijk gebleven.

3. Twintigers zijn het hardste geraakt door de crisis

Ja, het is echt waar. De crisis heeft alle Nederlanders geraakt – maar de twintigers is de enige groep die er de laatste jaren in inkomen op achteruit gegaan is. Dat komt ondermeer omdat jongeren zijn door blijven studeren omdat er nauwelijks werk te krijgen was.

4. Generatie Flex – tegen wil en dank

De afgelopen tien jaar is de arbeidsmarkt veel flexibeler geworden – ook voor oudere werknemers. Zo had in 2006 had nog 9% van de werknemers tussen de 40-50 jaar een flexibel contract. Afgelopen jaar was dat opgelopen naar 29%.

Bij de twintigers heeft de flexibilisering nog veel harder toegeslagen. In 2006 had 18% van de twintigers een flexibel contract. Afgelopen jaar had 47% een flexcontract.

Je hoort vaak dat jongeren helemaal geen behoefte hebben aan een vast contract. Ze vinden flexibiliteit juist fijn, is het verhaal. Leeftijd speelt daarbij een belangrijke rol: wie begin twintig is en wat bij wil verdienen naast z’n studie heeft andere verwachtingen van werkzekerheid dan iemand die 29 is en misschien al nadenkt over een eigen huis en kinderen. Uit dit artikel blijkt dat juist jongeren behoefte hebben aan een vaste baan. En het verschil met de feitelijke situatie is juist het grootst bij jonge werknemers. Oftewel: juist jongeren willen heel graag een vast contract, maar ze hebben het niet.

5. Hoe economisch zelfstandig zijn onze twintigers?

Nu de economie aantrekt is de financiële onafhankelijkheid van onze twintigers is de afgelopen jaren verbeterd. Twintigers staan vaker op eigen benen dan in 2007. Toch kan van alle twintigers die werk hebben, 15% niet van dat inkomen rondkomen. Dat betekent dat 131.000 jongeren werk hebben waarbij het netto inkomen onder het bestaansminimum ligt.
Of je je eigen broek kan ophouden hangt erg samen met de leeftijd. De helft van de werkende 20 jarigen is economisch zelfstandig. Bij wie 27 jaar of ouder is dat 90%.

Stand van het Land is vanavond te zien om 21.20 uur op NPO 2. 

Door: Redactie