Demissionair onderwijsminster Paul ligt wakker van lerarentekort: ‘Geen gouden knop’

Demissionair onderwijsminister Mariëlle Paul ligt wakker van het lerarentekort. In het schoolseizoen 2022/2023 waren er volgens statistiekbureau CBS een recordaantal van ruim 41.000 onderwijsvacatures, volledige banen en deeltijdbetrekkingen samen. “Als ik die cijfers zie, dan is dat wel schrikken”, zegt Paul in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De meeste vacatures ontstonden in het voortgezet onderwijs en het basisonderwijs, samen bijna 80 procent van alle onderwijsvacatures. Door alle soorten onderwijs werden vooral voltijders gevraagd. Het middelbaar onderwijs zocht met name leraren voor de verplichte vakken, zoals Nederlands en Engels.

Behalve leerkrachten werden er onderwijsassistenten, andere ondersteuners en directieleden gezocht. Van alle mensen die in het onderwijs werken, had 42 procent een fulltimefunctie.

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en blijf op de hoogte!

“Ik lig daar af en toe wel van wakker. Ik gun ieder kind een goede leraar voor de klas”, reageert Paul op de cijfers. “Maar daar heb je niets aan. Je moet de mouwen opstropen en aan de slag gaan. Dat is wat we vanuit het kabinet doen”, verzekert de bewindsvrouw. “We investeren in leraren, door de salarissen te verhogen en de werkdruk te verminderen. We zorgen ervoor dat leraren zich kunnen focussen op de leerling en op het lesgeven.”

‘Te vroeg om te zeggen dat beleid niet werkt’

Zo werden de lerarensalarissen verhoogd en werd er geïnvesteerd in onderwijsassistenten. Ook is het volgens Paul eenvoudiger geworden om als zijinstromer aan de slag te gaan in het onderwijs, zonder de lat te verlagen. Maar ondanks de maatregelen blijven de tekorten de komende jaren naar verwachting stijgen.

“Het is te vroeg om te zeggen dat beleid niet werkt”, vindt Paul. “Ik heb niet een soort gouden knop waar ik op kan drukken. Had ik die maar.” Zij wijst erop dat Nederland kampt met vergrijzing. “Dat zeg ik niet om dingen weg te poetsen, maar ter relativering. We hebben grote tekorten op de arbeidsmarkt. Niet alleen in het onderwijs, ook in bijvoorbeeld de zorg. Overal.”

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.

Door het beleid door te zetten, gelooft Paul in licht aan de horizon. “We moeten vasthouden en volhouden.” De minister gelooft in het belang van de onderwijsregio’s. “Daarbij wordt gekeken naar een regionale aanpak. Leraren, lerarenopleidingen, gemeenten en andere partijen werken samen, zodat je elkaar niet beconcurreert.”

Deltaplan

Ze is “iedere dag” bezig met het probleem, zegt Paul. “Het is altijd kiezen in schaarste, maar we hebben de afgelopen jaren ongelooflijk veel geïnvesteerd, en ik denk dat dat goed is. Het oplossen van alle opgaven die we hebben, begint met goed onderwijs.”

Volgens Paul is er een deltaplan uitgerold voor het onderwijs. “Het woord ‘deltaplan’ is vaker gevallen. Het goede nieuws is dat we daar eigenlijk al volop mee bezig zijn, al noemen we het niet zo. Vorig jaar is er een onderwijsakkoord gesloten. Bijvoorbeeld die anderhalf miljard euro voor de lerarensalarissen, is structureel.”

Toch wil haar eigen partij, de VVD, 1,3 miljard euro bezuinigen op onderwijs. “Dat zit met name in het afremmen van de toestroom van internationale studenten”, reageert Paul. “Nog steeds gaan er miljarden naar het onderwijs, met name naar het basis- en voortgezet onderwijs. We investeren in leraren en in de basisvaardigheden.” Dat moet er ook toe leiden dat er een halt wordt geroepen aan het dramatische leesniveau van Nederlandse kinderen, zegt de onderwijsminister.

LEES OOK: Demissionair onderwijsminister wil af van ‘technisch lezen’

Gratis Pabo?

Ze ziet geen heil in het idee van de Amsterdamse onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) om de lerarenopleiding gratis te maken. “Het klinkt heel gemakkelijk. Ik zou nu voor Sinterklaas kunnen spelen en kunnen zeggen: laten we het doen. Maar we hebben een experiment gedaan: een aantal jaar geleden hebben we het collegegeld verlaagd. Dat had niet het gewenste effect, het was niet de trigger waardoor mensen voor het vak kozen.”

“Ik denk dat je ervoor moet zorgen dat het vak als zodanig aantrekkelijk is. Dat komt met een goed salaris”, zegt Paul. Ze benadrukt dat het lerarensalaris op dit moment al niet slecht is, zoals volgens haar vaak wordt gedacht. “Dat wil ik zeggen tegen mensen die overwegen de stap te maken.”

Lees ook: 

Leraar schaamt zich kapot voor leesniveau Nederlandse kinderen: ‘Het is een clusterfuck. Waarom is niemand in paniek?’

Door: Peter Visser