Rusland plaatst tactische nucleaire wapens in Belarus: wat betekent dat?

De verhoudingen op het wereldtoneel staan weer verder op scherp nu Rusland tactische kernwapens gaat stationeren in buurland Belarus. Dat kondigde president Vladimir Poetin afgelopen weekend aan in een interview op de staatstelevisie. Maar wat betekent dit nu eigenlijk? Volgens defensie-expert bij het Haags Centrum voor Strategische Studies, Peter Wijninga, is de stap in ieder geval weinig zorgwekkend. “Militair gezien stelt het niet zoveel voor.”

Poetin en zijn Belarussische ambtgenoot Aleksandr Loekasjenko gelden als trouwe bondgenoten en Loekasjenko steunt de invasie van Rusland in Oekraïne. Loekasjenko is politiek en economisch afhankelijk van Moskou.

Volgens Poetin is de nieuwe faciliteit in Belarus op 1 juli klaar en kunnen de wapens dan worden verplaatst. De Russische leider wijst er wel op dat die niet in Belarussische handen komen of door het land gebruikt kunnen worden.

‘Symbolische daad’

“We kijken eigenlijk naar een symbolische daad”, zegt Wijninga in Goedemorgen Nederland. Er komen geen tactische kernwapens bij, ze worden alleen verplaatst.” De dreiging neemt niet toe. “Het is een loos gebaar. Het is wel bedoeld om naar het Westen weer het waarschuwende vingertje op te heffen.”

Rusland schendt met de verplaatsen het nucleaire non-proliferatieverdrag niet, claimt Poetin, omdat ook de Verenigde Staten nucleaire wapens stationeren bij Europese bondgenoten.

Er zijn meerdere redenen waarom Poetin deze verhuizing op dit moment aankondigt. “Hij wil natuurlijk graag de nucleaire kaart blijven uitspelen naar het Westen”, zegt Wijninga. Tactische kernwapens zijn specifiek ontwikkeld om op het slagveld te gebruiken en veel kleiner dan een klassieke atoombom. Desalniettemin kunnen ze veel meer ravage aanrichten dan conventionele wapens.

“Daarnaast wil hij naar zijn eigen achterban laten zien dat hij stevig reageert op de ‘dreiging’ vanuit het Westen”, gaat de defensie-expert verder. “En ten derde maakt dit deel uit van een langdurig proces om van Belarus een soort zalfstaat van Rusland te maken, daar behoort ook het onder controle van de Belarussische strijdkrachten bij.”

In Belarus staan al langer tien Russische bommenwerpers die tactische nucleaire wapens kunnen afvuren. Bij de start van de Russische invasie in februari vorig jaar trok een deel van de troepen via Belarus Oekraïne binnen.

Met de nieuwe deal tussen Rusland en Belarus zouden kernwapens na decennia weer terugkeren in Belarus. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 lagen kernwapens in de onafhankelijke landen Rusland, Oekraïne, Belarus en Kazachstan. In het jaar daarop werd afgesproken dat al deze wapens in Rusland zouden komen te liggen. De verplaatsingen werden in 1996 afgerond.

Nieuwe sancties vanuit de Europese Unie

De Europese Unie is bereid nieuwe sancties op te leggen aan Belarus als dat land Russische kernwapens plaatst. “Wit-Rusland als gastheer van Russische kernwapens zou een onverantwoordelijke escalatie en bedreiging voor de Europese veiligheid betekenen”, schreef EU-buitenlandchef Josep Borrell zondag op Twitter.

De NAVO noemt de uitlatingen van Poetin “gevaarlijk en onverantwoordelijk”. Poetin wees erop dat de VS ook zijn kernwapens hebben geplaatst in andere landen, met name bij NAVO-bondgenoten.

De NAVO stelt in een verklaring dat er weliswaar geen aanwijzingen zijn dat Rusland het beleid ten aanzien van kernwapens heeft gewijzigd en de NAVO ziet ook geen reden om dat te doen.

Lees meer: 

Rusland probeert Bachmoet te omsingelen, meer Europese steun aan Oekraïne ‘bittere noodzaak’

Door: Redactie