OM-topman Van der Burg: strafrecht lost maatschappelijke problemen niet op

Volgens topman van het Openbaar Ministerie (OM) Gerrit van der Burg is er steeds meer “gulzigheid van politiek en maatschappij” om vergelding te zoeken in het strafrecht, maar geeft dat geen antwoord op maatschappelijke vraagstukken. “Het strafrecht heeft een hele belangrijke bijdrage in het normeren en handhaven van grenzen, maar lost de oorzaak niet op”, aldus Van der Burg in WNL Op Zondag op NPO 1.

De voorzitter van het College van procureurs-generaal van het OM waarschuwt dat “in een samenleving met een repressief klimaat” het risico bestaat dat het strafrecht overgewaardeerd wordt. “Dat is niet goed voor de legitimiteit van het strafrecht. Naar mate er meer oplossend vermogen wordt toegedicht aan de mensen van het OM, neemt ook het aantal teleurstellingen toe.”

Volgens Van der Burg is het “strafklimaat de afgelopen jaren belangrijker geworden. Ik begon als officier van justitie in 1990. Toen lag een vonnis bij doodslag veel lager dan nu. En terecht: het gedrag moet vergolden worden. Maar er wordt wel heel erg gekeken naar het probleemoplossend vermogen van het strafrecht”, benadrukt hij.

Polarisatie

Van der Burg denkt dat dat samenhangt met toenemende ontevredenheid in de samenleving. “Het borrelt, het polariseert. Iedereen vindt en doet maar wat”, stelt hij. “Als je kijkt naar vorig jaar zie je een enorme groei aan bedreigingen tegen politici en journalisten. Ook is er een groei in het aantal zaken. Dat vergt dat wij koersvast zijn. Maar dat wordt lastiger naar mate de samenleving ingewikkelder wordt.”

Hij spreekt zelfs van een “groei die zijn weerga niet kent”. Hij maakt zich zorgen over “de ongekende werkdruk voor onze mensen. Zij zijn ook ’s avonds en in de weekenden volop bezig met recht en rechtvaardigheid. Maar uiteindelijk is het hemd nader dan de rok”. Volgens de OM-topman zijn de grenzen van een “ongezonde werkdruk op gezette tijden al gepasseerd”.

Zedezaken

Mede door een tekort aan personeel blijven ook veel zedezaken te lang op de plank liggen. Het afgelopen jaar waren er 2168 meldingen van verkrachting bij de politie, wat uiteindelijk leidde tot 195 veroordelingen. “Er zijn zedezaken die te lang duren”, geeft Van der Burg toe. “Dat heeft met capaciteit te maken en met keuzes.”

Maar hij wijst er ook op dat zedezaken “ook hele gecompliceerde onderzoeken zijn. Het zijn vaak lastige situaties waar geen getuigen zijn geweest”, stelt de OM-topman. “Zedezaken kosten ook veel intensieve capaciteit. Je kan maar één zaak tegelijkertijd doen. Iedere dag is ons dilemma dat we scherpe keuzes moeten maken in wat we kunnen en wat niet”, besluit hij.

LEES OOK: CDA-minister Van Gennip: ontzettend veel signalen van grensoverschrijdend gedrag binnen bij regeringscommissaris Hamer

Door: Peter Visser