Zijn de gevolgen van de wildgroei aan jeugdzorgaanbieders nog te overzien?

De marktwerking in de zorg werkt niet als een geoliede machine. De coronacrisis legde dat probleem ook pijnlijk hard bloot. Dit geldt ook voor de jeugdzorg. De vrijemarktwerking heeft niet geleid tot lagere kosten, maar zorgde juist voor een wildgroei van aanbieders. Voor veel jongeren en millennials, die vaak een ggz-diagnose hebben, een behoorlijk probleem. Want waar kunnen zij niet het beste terecht?

Er is flink bezuinigd op de jeugdzorg. Daarnaast werd de verantwoordelijkheid voor jeugdzorg bij de gemeentes neergelegd. Met het gevolg dat vaak de goedkoopste – en dus niet altijd de meest passende – optie de beste werd.

‘Dan verdien je gewoon hulp’

Dat is ook terug te zien aan de zorg die zorgverleners aanbieden. Of beter gezegd: die zij niet aanbieden. Dat wil zeggen dat een zorgverlener de meest moeilijke of meest ingewikkelde gevallen of problematieken links laat liggen. “Het geeft heel erg het verschil aan tussen aanbieders. Er zijn aanbieders die kunnen kiezen in welke mensen ze willen helpen en er zijn aanbieders zijn die zeggen: juist als je dit allemaal hebt, heb je zorg nodig”, zegt Mirjam van den Nieuwenhuijzen, bestuurder van een jeugdinstelling, bij Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2.

Bij de jeugdinstelling van Van Nieuwenhuijzen zijn juist de meest ernstige gevallen van harte welkom. “Want dan hoor je echt bij de kwetsbare doelgroep binnen onze maatschappij. Dan verdien je gewoon hulp.”

‘Snellere doorstroom’

Alleen de makkelijke gevallen pakken en zodra het moeilijk wordt doorschuiven naar een andere zorginstelling. Die sfeer hangt er een beetje binnen de jeugdzorg. Martin de Heer van Mentaal Beter noemt dit een “bekend verwijt”, maar is het daar niet mee eens. “Wij zijn ervan overtuigd dat je die grotere stroom van vragen het best heel efficiënt en op een kwalitatief goede manier geprotocolleerd kunt aanpakken”, legt hij uit.

Korte wachttijd, goede doorstroom, snelle behandelingen en ook weer op tijd stoppen. Dat is de werkwijze van Mentaal Beter, vertelt De Heer. “Wij meten goed de voortgang en als wij zien dat het klachtenniveau voldoende is gedaald en de ontwikkeling van het kind kan weer door, dan stoppen wij.” Op die manier hoopt Mentaal Beter sneller en meer cliënten te helpen.

De discussie die volgens De Heer gevoerd moet worden is: “Wat hebben wij nou over voor de jeugdzorg als samenleving?”. En dus ook wat men daarvoor wilt betalen. Moet dat allemaal wel uit gemeenschapsmiddelen komen, vraagt De Heer zich af. “Ik ben voorstander van dat wij voor de specialistische ggz veel meer naar een landelijk systeem gaan. Goed en duidelijk zijn in welke zorg betalen wij wel en welke betalen wij niet als samenleving.”

Veel kinderen en jongeren kampen met psychische problemen, maar hulp vinden in de jeugdzorg wordt steeds lastiger. Hoe kan de jeugdzorg nu eigenlijk het beste uitbesteed worden? Shayno Numansen onderzocht dit in Stand van Nederland: Generatie Next. De hele aflevering van het WNL-programma kijk je hier terug, net zoals oudere afleveringen.

Door: Vick ten Wolde