Belastingstelsel zit millennial op huizenmarkt dwars: ‘Ondoelmatig en slecht voor economie’

Stand van Nederland: Generatie Next is het economisch onderzoeksprogramma van WNL, gemaakt door drie jonge televisiemakers die een bovenmatige interesse hebben in economie en geld. Elen Demir, Jill Bleiksloot en Raquel Schilder gaan op zoek naar opvallende ontwikkelingen op elk economisch niveau in ons land. Deze zomer blikt WNL terug op de verhalen uit het eerste seizoen.

Geen rente op je spaarrekening maar wel rendement op een huis dat je koopt en verhuurt. En door hoe het Nederlandse belastingstelsel is ingericht, wordt het verhuren van huizen nog aantrekkelijker en dus krijgen starters die hun eerste huis willen kopen meer en meer concurrentie op de oververhitte huizenmarkt. “Al die maatregelen zijn niet bevorderlijk voor het stimuleren van het woningbezit”, zegt Bas Jacobs, hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, in Stand van Nederland: Generatie Next.

“Mijn eerste gok zou zijn dat voor iedere procent dat de woonlasten voor huiseigenaren omlaag gaan door alle fiscale ondersteuning, de huizenprijzen met één procent omhoog gaan”, stelt de hoogleraar. “En zodanig dat de netto woonlasten, dus wat je letterlijk onder de streep moet betalen, eigenlijk niet veranderen.”

Als je nu wat geld hebt en je hebt het op je spaarrekening staan, dan krijg je daar geen rente op. “Maar je wordt er wel op belast”, legt Jacobs uit. “Als je nu voor dat spaargeld een huis koopt en dan dat huis gaat verhuren, dat nettobezit wordt belast, maar alles wat je aan huurinkomsten hebt wordt niet belast. En dat komt omdat in ons belastingsysteem wij niet de inkomsten uit ons vermogen belasten. Dus geen huur, geen rente, geen dividend, geen vermogenswinst op je aandelen en geen vermogenswinst bij het verkopen van je huis.”

‘Hogere inkomens betalen relatief minder belasting’

In Nederland worden juist fictieve inkomsten belast. “Wij doen alsof je een bepaald rendement haalt op je bezit en dan gaan wij dat belasten. Sinds 2001 zijn vrijwel alle economen en fiscalisten van Nederland voor een systeem waarbij je niet denkbeeldige illusionaire inkomsten belast maar werkelijke inkomsten. Nu heb je dus die spaarders die geld veilig op hun spaarrekening hebben staan en die ieder jaar moeten aftikken terwijl iemand die grote winsten maakt in de onroerendgoedmarkt, daar huizen verhuurt en noem maar op, dat die juist een hele lage aanslag krijgt krijgt ten opzichte van het werkelijke rendement wat hij maakt.”

Voor mensen met lage inkomens is dat niet gunstig, benadrukt Jacobs. “Dat systeem is niet alleen onrechtvaardig want mensen met hogere inkomens betalen relatief minder belasting. Ook is het ondoelmatig en slecht voor de economie. En het is ook nog eens een keer heel vervelend voor de overheid. Want mensen kunnen daardoor allerlei constructies opzetten om zo minder belasting te betalen.”

Vermogensverschil

Wel of geen huis hebben maakt ook een groot verschil in hoeveel vermogen je opbouwt in je leven. In Nederland zit het vermogen geconcentreerd bij ouderen. De Nederlandse huizenbezitter zit aan het einde van zijn leven aan de top van zijn vermogen met gemiddeld ongeveer drie ton. Mensen zonder huis hebben dan bijna geen vermogen.

Millennial Raquel Schilder ontdekt dat het belastingsysteem in Nederland in het nadeel werkt van de meeste van haar generatiegenoten. Ouderen hebben gemiddeld het meeste vermogen en betalen relatief het minste belasting. Alleen de groep millennials die erft of schenkingen ontvangt profiteert daarvan. Dat levert problemen op voor de huizenmarkt maar ook voor de gehele economie

Je kunt deze aflevering van Stand van Nederland: Generatie Next nu hier terugkijken, op NPO Start. Oude afleveringen kijk je hier terug.

LEES OOK: Hoe creëren we een eerlijker speelveld op de woningmarkt, zodat ook millennials kunnen concurreren?

Door: Redactie