Demograaf: samenleving kan te snelle bevolkingsgroei door migratie niet aan

Demograaf en professor Jan Latten waarschuwt voor een te snel groeiende bevolking door migratie. “De onstuimigheid van immigratie en de onstuimigheid van bevolkingsgroei houdt onze samenleving niet bij”, zegt de voormalig hoofddemograaf van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in WNL Op Zondag op NPO 1.

Terwijl de formatie in volle gang is, pleit Latten voor een ministerie voor Gezin en Bevolking. “Bevolkingsgroei hangt heel duidelijk samen met wat op gezinsniveau gebeurt. We hebben jonge mensen die bijna stoppen met het krijgen van kinderen. De bevolking vervangt zichzelf niet en dus hebben we migranten nodig.”

Volgens Latten is het dus niet de vergrijzing die van migratie noodzaak maakt. “Het is de ontgroening. Van onderop komt er te weinig bij. Dat maakt problemen op de arbeidsmarkt.”

Migratie is dus nodig, maar met migranten komen ook nieuwe vraagstukken. “Er komen mensen bij, maar die mensen hebben ook sociale kenmerken. Hoe meer mensen uit een ander land met een bepaald kenmerk komen, hoe meer de samenstelling hier verandert. De vraag is: leidt migratie tot integratie?”

WNL Op Zondag gemist? Luister deze uitzending terug als podcast. Tekst gaat hieronder verder. 

‘Naastelkaarleving’

Latten vreest van niet. “Uit een recente publicatie van het CBS blijkt dat we een diverse samenleving hebben, maar de autochtonen gaan met de autochtonen om en Turken met Turken, Marokkanen met Marokkanen. In plaats van een samenleving zijn we een naastelkaarleving aan het creëren.”

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Op dit moment krijgen Nederlandse stellen gemiddeld 1,4 kind. “Dat betekent dat de bevolking zichzelf niet in stand houdt en het is niet zo dat migratie dat compenseert. Je zou kunnen zeggen: het compenseert wat je tekort komt, dan blijft de bevolking stabiel. Maar het is meer dan compenseren, dat is het probleem op dit moment. De onstuimigheid van immigratie en de onstuimigheid van bevolkingsgroei houdt onze samenleving niet bij.”

Problemen integratie

Het leidt tot sociaal-maatschappelijke problemen, denkt Latten. “Culturen veranderen altijd. Je kunt een samenleving zien als een systeem en systemen veranderen. Maar als het te heftig wordt, als het té snel verandert, dan houdt het systeem het niet bij en gaan opinies schuren. Dat zien we nu al gebeuren.”

Volgens Latten gaat het niet goed met de integratie. “Er is een groep die integreert en er is een groep die afstand houdt, dat is echt wel zo.” Volgens Latten worden bijvoorbeeld mensen (met voorouders) uit islamitische landen conservatiever. “Ze worden orthodoxer in het geloof en zonderen zich daarmee af.” Bovendien, zegt de demograaf: “Helaas moeten we concluderen dat veel van de opinies die ze hebben niet stroken met onze Grondwet.”

Latten denkt te kunnen verklaren waarom dat zo is. “Wat heel belangrijk is: de nieuwe generaties blijven in deze digitale samenleving verbonden met andere culturen, desnoods aan de andere kant van de wereld. Ook in normen en waarden blijf je verbonden aan een ander gebied. Dat is nooit zo geweest.”

22 miljoen Nederlanders

Volgens de Staatscommissie demografische ontwikkelingen moet de immigratie beperkt blijven tot 65.000 per jaar. Latten: “Met die 65.000 kom je op 20 miljoen inwoners over 25 jaar. Maar doe je niks, dan zegt ook die commissie dat het niet onwaarschijnlijk is dat je dan naar 22 miljoen inwoners gaat. Ik ben blij dat ze dat durven uit te spreken.”

Hij gaat verder: “Er wonen twee miljoen mensen in Brabant, met alle fabrieken en sportvelden die erbij horen. Er leven één miljoen mensen in Limburg. Al die nieuwe mensen moeten daartussen gepropt worden.”

De hoogleraar Demografie benadrukt dat Nederland migranten nodig heeft om de economie in stand te houden. “Maar immigratie kun je niet als natuurverschijnsel over je heen laten komen. Je moet rationeel kijken naar wat we aan kunnen. We doen allemaal aan gezinsplanning. Waarom zou de overheid niet aan een soort gezinsplanning doen?”

Lees ook: 

Een land vol singles, die allemaal (fors) meer betalen aan de kassa: ‘Je bent eigenlijk altijd duurder uit’

Door: Peter Visser