Bombardement Nijmegen na 80 jaar nog altijd open wond: ‘Je draagt het je hele leven mee’
Het is een zwarte dag in de Nijmeegse geschiedenis: het bombardement van 22 februari 1944, waardoor ongeveer 800 Nijmegenaren, jong en oud, de dood vonden. Precies 80 jaar later wordt deze tragedie herdacht in de vorm van exposities, herdenkingen en lezingen. “Je draagt het je hele leven mee”, benadrukken nabestaanden over het dodelijkste bombardement in de Nederlandse geschiedenis.
De bommen die uit veertien Amerikaanse vliegtuigen vielen waren in eerste instantie niet eens voor Nijmegen bedoeld. “De bommenwerpers vlogen diep Duitsland in om de Duitse oorlogsindustrie te treffen. Door slecht weer moesten ze rechtsomkeert maken. De bedoeling was vervolgens dat de bommenwerpers altijd gelegenheidsdoelen zochten”, legt historicus en directeur van het Vrijheidsmuseum Wiel Lenders uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Het gelegenheidsdoel was een spoorwegemplacement in Nijmegen. “Daar zijn fatale inschattingsfouten gemaakt, omdat de bommen midden in het centrum van de stad vielen.”
‘Verhalen zijn enorm triest’
Deze week is al uitgebreid stilgestaan bij het bombardement, dat ondanks het grotere aantal slachtoffers minder bekend is dan het bombardement van Rotterdam op 14 mei 1940. Naast themarondleidingen en lichtavonden was er een publieksavond met ooggetuigen.
Daar was Lenders ook bij. “Dan zit je met mensen die boven de 90 zijn in een volle zaal en ga je met hen in gesprek. Hun verhalen zijn enorm triest. Dat gaat van het verlies van vrienden en familieleden tot complete verwoesting van eigen huizen. De zaal voelt dat de herinnering naar het nu wordt gebracht. Tot de dag van vandaag werkt deze tragedie door.”
Tekst gaat verder onder de X:
Nijmegen herdenkt vandaag dat tachtig jaar geleden een bombardement het centrum van de stad verwoestte. Bij het stadhuis hangen foto's van slachtoffers. Willem Reijnders: "Mensen hebben gezocht en gezocht: waar zijn onze kinderen?" #WNL pic.twitter.com/jeATkXt1jI
— WNL Vandaag (@WNLVandaag) February 22, 2024
Geen vergissingsbombardement
Het bombardement duurde slechts twee minuten, maar de gevolgen waren desastreus. “De schade was enorm. In de hele oorlog is uiteindelijk slechts tien procent van de huizen onbeschadigd gebleven”, schetst Willem Reijnders, gastheer van infocentrum WO2 Nijmegen.
De verwoesting van de Nijmeegse binnenstad staat bekend als ‘vergissingsbombardement’, maar daar zijn de meningen over verdeeld. Veel historici zijn het erover eens dat de aanval niet geheel ongepland en zéér slecht is uitgevoerd. Reijnders noemt de term ‘vergissingsbombardement’ “volledig verkeerd”. “Deze term is naderhand aangenomen om de boel een beetje goed te praten.”
Na het bombardement stond de stad drie dagen in brand. Volgens Reijnders kon dat niet eerder geblust worden omdat de Duitsers het goede brandweermateriaal hadden ingevorderd. “De waterleiding was daarnaast getroffen. Eerst heeft men de vijvers in de parken leeggezogen en toen heeft men water uit de Waal moeten halen. Met die ouderwetse pompen en het hoogteverschil ging dat enorm moeizaam.”
Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.
‘Blijf persoonlijke verhalen vertellen’
Burgemeester van Nijmegen Hubert Bruls benadrukt het belang van herdenken en het blijven vertellen van persoonlijke verhalen. “Dat is de eerste vijftig jaar, na 1944, niet gebeurd. Het leed bleef heel erg binnenskamers en als erover gesproken werd, gebeurde dat alleen thuis.”
Volgens Bruls heeft dat te maken met de toenmalige generatie van mensen, maar ook met het specifieke karakter van het bombardement. “De Amerikanen, de bevrijders en eigenlijk ‘je vrienden’, die je bombarderen. Daar mocht je natuurlijk niet over spreken tijdens de bezetting. Daarna bleef het ook een pijnlijk verhaal. Het publieke herdenken is past de laatste 25 á 30 jaar opgekomen.”
Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!
De Nijmeegse burgemeester ziet deze dag als een mengeling van herdenking en het laten zien dat de stad veerkracht heeft getoond. “We hebben de stad weer opgebouwd en proberen weer verder te gaan. Ik zou elke stad die zo’n vreselijk drama heeft doorgemaakt als Nijmegen, gunnen dat je 80 jaar de kans krijgt om de stad weer op te bouwen en te laten floreren tot wat de stad nu is.”
Lees ook:
Door: Rick Hartkamp
Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier
Kan het kabinet het beloofde asielbeleid waarmaken?
Kan het kabinet deze beloftes van het ‘strengste asielbeleid ooit’ waarmaken en wat voor impact heeft het op gemeentes met een azc, en in Ter Apel in het bijzonder?
Presentator Martijn de Greve bespreekt het met:
- Burgemeester Jaap Velema van Westerwolde (waar Ter Apel onder valt);
- Politiek journalist van het AD Hans van Soest.
Beluister hier de podcast!
Mart Smeets: Gesaboteerd treinverkeer in Frankrijk rond Olympische Spelen 'natuurlijk te verwachten'
Decennia lang was hij hét gezicht van NOS op de Olympische Spelen: Mart Smeets. De oud-verslaggever, schrijver en bovenal verhalenverteller neemt Thomas van Groningen mee in de wonderlijke wereld van de topsport die hij meer dan 40 jaar van dichtbij meemaakte.
Luister de podcast hier!
Waar in 2020 nog de helft van de Nederlandse burgemeesters aangaf te maken hebben gehad met agressie en geweld, was dit in 2022 toegenomen tot…
Lees meerZeven van de 27 lidstaten van de Europese Unie hebben een veel groter tekort op hun begroting dan volgens Europese regels is toegestaan. Italië spant…
Lees meerElf jaar de gevangenis in, dat is de straf die een 45-jarige man uit Utrecht krijgt voor het doodsteken van zijn partner. De man doodde de…
Lees meerDe Nederlandse tak van modeconcern Esprit is door de rechter in Amsterdam failliet verklaard. Daardoor verliezen ruim tweehonderd mensen hun baan. Volgens curator Erik Schuurs…
Lees meerDe laatste dagen van voorbereiding op de Olympische Spelen van Parijs verlopen voor de Nederlandse sporters bepaald niet vlekkeloos. Ze klagen over het transport en…
Lees meerEen vrouw van 47 uit Nederland is zwaargewond geraakt tijdens de beklimming van een berg in Oostenrijk. Vlak onder de top gleed ze weg, waarna…
Lees meerJustitie in Parijs is een onderzoek gestart naar de sabotage-actie die op de dag van de opening van de Olympische Spelen het netwerk van de…
Lees meerDe Europese Unie heeft de eerste 1,5 miljard euro van bevroren Russische rentes en dividenden beschikbaar gesteld voor hulp aan Oekraïne. Dat heeft de Europese…
Lees meerVolgens oud-sportverslaggever Mart Smeets was het “natuurlijk te verwachten” dat het treinverkeer in Frankrijk gesaboteerd zou worden rondom de Olympische Spelen, zegt hij in het…
Lees meerDe Amerikaanse oud-president Barack Obama en diens vrouw Michelle hebben hun steun uitgesproken aan Kamala Harris in de verkiezingsrace. Zij laten via X weten dat…
Lees meerOp Marktplaats is nog “een handjevol” servals te koop ondanks een verbod op handel in de dieren, laat de Dierenbescherming weten. De katachtige mag sinds…
Lees meerKinderopvang kost in veel gevallen meer dan de maximum-uurprijs die landelijk is vastgesteld. Driekwart van de ouders betaalde vorig jaar voor zeker één kind een…
Lees meerWolven vallen steeds vaker schapen en andere dieren aan. In de eerste drie maanden van dit jaar zijn 267 aanvallen op dieren vastgesteld, in dezelfde…
Lees meerDe Franse spoorwegen (SNCF) zijn naar eigen zeggen in de nacht van donderdag op vrijdag het doelwit geweest van opzettelijke brandstichtingen of andere sabotage. Hierdoor…
Lees meerBurgemeesters en hun gezinnen hebben vaker te maken met bedreigingen aan de voordeur van hun huis. Omdat de dreiging en intimidatie de afgelopen jaren fors…
Lees meer