D66 wil klimaatbonus en geen beperking asielinstroom: ‘Migratie is van alle tijden’

D66 wil een klimaatbonus van 250 euro per inwoner per jaar. Dat staat in het concept-verkiezingsprogramma van de partij. “We moeten andere keuzes maken, die duurzamer zijn”, zegt D66-lijsttrekker Rob Jetten vrijdagavond in Op1. “In andere landen werkt de bonus heel erg goed.”

D66 wil vervuilers, met name grote bedrijven, meer belasten. “Bedrijven gaan prijzen dan doorrekenen aan de consument. Om de consument te compenseren en te helpen bij het maken van duurzame keuzes, zeggen wij: als je vervuilen meer belast, kun je de consument wat teruggeven”, zegt Jetten.

Het is wat de democraat betreft niet de bedoeling dat Nederlanders het geld vervolgens besteden aan een vliegreisje. Maar hij wil niet controleren hoe mensen het geld inzetten. “We hebben de afgelopen jaren als overheid geleerd: als je alles wil dichtregelen en wil controleren, dan komen we in hele ingewikkelde systemen terecht.”

Kosten van de klimaatbonus? Zo’n 3,5 miljard euro. “We doen aan veel meer miljarden aan belastinghervorming”, reageert Jetten.

Tekst gaat verder onder tweet. 

D66 wil 250 euro klimaatbonus per inwoner per jaar. Waarom? “Om consumenten voor de hoge doorberekeningen van bedrijven te compenseren”, vertelt @RobJetten in #Op1. Maar hoe gaat dat gefinancierd worden? #EO #WNL pic.twitter.com/MgdZZxoAEP

— Op1 (@op1npo) September 22, 2023

Hoe gaat D66 plannen betalen?

Maar in het conceptverkiezingsprogramma van D66 staat niet hoe de partij de plannen wil bekostigen. Volgens Jetten moet de kiezer nog even wachten op de berekeningen. “D66 laat het programma altijd doorrekenen, dat doen we ook nu. Het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving zullen over een paar weken beoordelen of wij een financieel degelijk programma hebben.”

“In Europa hebben we afgesproken dat we netjes voor de schatkist zorgen, dat je een tekort niet laat oplopen boven de 3 procent. Dat is voor ons het leidmotief. Je wil ook voor volgende generaties de overheidsfinanciën goed op orde houden”, zegt Jetten over het financiële plaatje.

Hij roept ook andere partijen op het verkiezingsprogramma door te laten rekenen.

‘Eerlijke economie’

Jetten wil toe naar een “eerlijke economie”. Daarin is het mkb onmisbaar, vindt zijn partij. “Een paar verkiezingsprogramma’s gaan alleen maar over hoe we het geld gaan verdelen, je leest niks over hoe we het geld gaan verdienen. In dit programma staat een heel uitgebreid hoofdstuk over ondernemerschap en de nieuwe economie.”

Op1 gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug, via NPO Start. 

Maar het mkb is kritisch op D66 en andere partijen die het minimumloon willen verhogen. Het mkb kan die lasten niet dragen, waarschuwen ondernemers. Jetten: “Mensen die werken, moeten meer geld overhouden aan het eind van de maand. Daar is een hoger minimumloon voor nodig, maar zeker ook lagere belastingen voor mensen die meer werken. Mkb’ers lopen er vooral tegenaan dat ze helemaal gek worden van de regels, van de bureaucratie.” Dat staat ondernemerschap volgens de D66-lijsttrekker in de weg.

“Wij doen daarom bijvoorbeeld voorstellen voor scale-ups en start-ups om makkelijker kapitaal aan te trekken en voor één loket van de overheid, waar je als mkb’er terecht kan voor advies en financiering. Dat ontzorgen zit dus wel degelijk in ons programma”, zegt de huidig demissionair minister van Klimaat en Energie.

Tekst gaat verder onder tweet. 

Vandaag presenteerde voormalig klimaatdrammer Rob Jetten het concept-partijprogramma van @D66. Hebben we nog landbouw? Mag iedereen auto blijven rijden? En eten we nog avocado’s, die met het vliegtuig opgehaald worden? In #Op1 reageert @RobJetten. #WNL #EO pic.twitter.com/RpNxeceTmU

— Op1 (@op1npo) September 22, 2023

‘Nederland kan eerlijker, sterker en schoner’

Volgens Jetten is schaarste één van de grootste uitdagingen voor het nieuwe kabinet. “Schaarste in grondstoffen, schaarste aan goed opgeleide mensen als het gaat om de zorg en onderwijs. Je moet keuzes gaan maken”, zegt de D66’er, die vindt dat de politiek de afgelopen jaren soms te passief was.

“We hebben veel goede dingen gedaan als politiek, maar als het gaat om de stikstofcrisis of betaalbare woningen, dan zeggen veel mensen terecht: schiet op, want ik wil vooruit. Je moet de knopen durven door te hakken waar we de afgelopen jaren als politiek voor zijn weggelopen”, benadrukt Jetten. “De boodschap van dit programma is: Nederland kan eerlijker, sterker en schoner, als we maar een aantal knopen durven door te hakken.”

De migratiestromen inperken is volgens D66 niet per se nodig. “Dat is de verkeerde discussie. Migratie is van alle tijden. Wij zijn een land waar mensen uit heel de wereld naartoe zijn gekomen en mensen zullen ook in de toekomst blijven vluchten voor vervolging of op reis gaan voor werk, liefde of school. De vraag is: hoe kunnen we de migratiestromen meer zelf in de hand hebben?”

“We hebben de asielketen tien jaar lang met VVD-bewindspersonen totaal verwaarloosd”, zegt Jetten. “Wij investeren meer in het COA en de IND.”

Tekst gaat verder onder tweet. 

In het conceptverkiezingsprogramma van @D66 staat niets over asielinstroom beperken. “Het is de verkeerde discussie", reageert @robjetten. "Migratie is van alle tijden. De vraag is vooral hoe we de migratiestroom meer in de hand kunnen hebben.” #Op1 #EO #WNL pic.twitter.com/gujzoc42zF

— Op1 (@op1npo) September 22, 2023

D66 wil niet achteroverleunen

Volgens Jetten moeten “veel dingen anders”. “We moeten minder vliegen. Daarom willen wij hogere belasting op vliegen, maar vooral ook internationaal treinverkeer aantrekkelijker maken. Waarom zou je nog vliegen naar Brussel of Parijs, als het ook met de trein kan? Minder betekent ook dat het in de landbouwsector radicaal anders moet. We leven nu op deze postzegel met 120 miljoen stuks vee.”

Als we niks doen en achterover leunen, dreigen we in te gaan leveren op onze welvaart, waarschuwt Jetten. “Landen om ons heen en landen in Azië investeren fors in nieuwe technieken, in de nieuwe economie. Wil je dat het Nederlandse bedrijfsleven over tien of vijftien jaar nog competitief is, dan moet je als overheid nu keuzes maken. We moeten nu met waterstof en een uitgebreider elektriciteitsnet de industrie behouden in Nederland, zodat ze hier kunnen investeren”, besluit hij.

Lees ook: 

Rob Jetten: Nederland heeft voldoende gasvoorraad om koude winter door te komen

Door: Peter Visser