Staatssecretaris Heijnen: gaan niet controleren hoe ondernemers toeslag op plastic wegwerpverpakkingen gebruiken

Winkeliers en horeca-uitbaters moeten vanaf 1 juli een toeslag rekenen op plastic wegwerpverpakkingen en ondernemers mogen zelf bepalen hoeveel zij extra rekenen. De overheid gaat ook niet controleren wat zij met dat geld doen, zegt verantwoordelijk staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur) in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “We gaan niet controleren of ze al dat geld investeren in alternatieven, maar dat is wel het idee.”

De overheid heeft wel een richtlijn opgesteld, variërend van 0,05 cent voor voorverpakte groente, fruit en noten, tot 0,50 cent voor bakjes waar een maaltijd in past. “En het gaat bijvoorbeeld om 25 cent op een beker en 5 cent voor een bakje waar je saus in doet. Maar het is aan de winkelier zelf om te bepalen wat voor toeslag zij vragen aan de consument”, bevestigt Heijnen.

Het kabinet hoopt met de extra toeslag het gebruik van wegwerpplastic een halt toe te roepen. Heijnen: “We willen af van de enorme hoeveelheid plastic die wij met elkaar gebruiken. In Nederland alleen al gebruiken we per dag 19 miljoen wegwerpverpakkingen. We willen toe naar hergebruik. Daarom hebben we nu de regel ingesteld voor een toeslag voor consumenten als ze kiezen voor het gebruik van een plastic wegwerpverpakking.”

‘Geen belasting’

Ondernemers hoeven het geld dus niet af te staan. “Het is de bedoeling dat ze het investeren in goede alternatieven”, zegt Heijnen. Maar dat is niet verplicht. “Winkeliers moeten ook omschakelen. Het is niet zo dat het een belasting is die we willen innen als overheid. We willen dat het gedrag van consumenten veranderd.”

Ze gaat verder: “Uiteindelijk gaat het erom dat supermarkten en andere winkeliers overschakelen op het gebruik van plasticvrije verpakkingen. Dat willen we stimuleren door consumenten te vragen een bijdrage te leveren op het moment dat ze toch kiezen voor een verpakking die plastic bevat. Het zal zo zijn dat dat ook wat gaat vragen van de winkeliers. We gaan niet controleren of ze al dat geld investeren in alternatieven, maar dat is wel het idee.”

‘Toe naar Europese standaarden’

De kosten van de SUP-toeslag verschijnen op het bonnetje, zegt Heijnen. SUP staat voor single-use plastics. De bewindsvrouw vindt het “een goede vraag” waarom er niet is gekozen voor het vermelden van de Nederlandse term ‘wegwerpplastic’. “Ik denk dat het te maken heeft met de toegankelijkheid voor buitenlandse consumenten”, zegt ze. “En single-use plastics wordt veel in Europa gebruikt. We willen toe naar Europese standaarden.”

In 2024 wordt het systeem geëvalueerd, zegt Heijnen. “Dat is een moment om te zien: heeft het het gewenste effect?” Volgens de staatssecretaris is op dit moment al 75 procent van de Nederlandse consumenten bereid om over te stappen op plasticvrije alternatieven. “We willen toe naar herbruikbaar en we willen af van de enorme hoeveelheid plastic. Dat zijn dingen waar we met elkaar naartoe moeten bewegen.”

Lees ook: 

Frituurders: eigen pan mee naar snackbar is totaal onwerkbaar

Door: Peter Visser