Half miljoen jongeren ‘psychisch ongezond’: ‘Pandemie heeft er ingehakt, ook zorgen over toekomst’

Bijna een half miljoen jongeren in Nederland waren het afgelopen jaar ‘psychisch ongezond’. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het gaat om 18 procent van de 12- tot 25-jarigen. In 2019 en 2020 was dit nog 11 procent. De verslechtering hangt waarschijnlijk samen met coronamaatregelen, zoals schoolsluitingen en lockdowns.

“Jongeren voelden zich onder andere vaker neerslachtig en somber”, aldus het CBS. Bij meisjes en jonge vrouwen (12 tot 25 jaar) is de psychische gezondheid het meest verslechterd. Bijna een kwart van deze groep wordt door het statistiekbureau aangemerkt als ‘psychisch ongezond’. Voor de coronacrisis, in 2019, was dit 14 procent. “Maar ook meer jonge mannen kregen te maken met een slechtere mentale gezondheid”, stelt het CBS vast.

“Het laat zien dat de pandemie er echt heeft ingehakt”, concludeert trendwatcher Farid Tabarki in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Niet alleen als het gaat om psychische klachten, we zien ook dat sociaal-emotioneel welbevinden afgenomen is. Een deel van de studenten en scholieren zit echt apathisch en lethargisch in de schoolbanken.”

Uit eerder onderzoek van het CBS bleek al dat de mentale gezondheid van jongeren verslechterde vanaf het laatste kwartaal van 2020 en dat zette verder door in de eerste twee kwartalen van 2021. Ze gaven aan veel minder vaak dan voor de pandemie gelukkig en tevreden te zijn met het leven. Uit een rapport van 14 adviesraden van de regering bleek eerder dat het aantal eetstoornissen onder jongeren flink is toegenomen.

Financiële zorgen

Volgens voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond Ama Boahene kunnen niet alleen corona en de gevolgen daarvan worden aangewezen als de boosdoener. Er zijn onder jongeren ook grote zorgen over hun financiële positie, merkt zij op. Dat is het gevolg van “de torenhogen huurprijzen en de gasrekening die enorm oploopt. Studenten specifiek hebben ook te maken met hoge studieschulden. Dat stapelt zich op en uit zich in somberheid, depressieve klachten en veel stress en onzekerheid over de toekomst.”

Boahene denkt dat jongeren daardoor ook “sociale dingen laten. En die zijn juist belangrijk om jezelf in je jonge jaren te ontwikkelen”. Ze noemt de CBS-cijfers “zorgwekkend. Als samenleving wil je juist in jongeren investeren en dat zij zich goed kunnen ontwikkelen. Als dat door mentale problemen niet kan, is er echt iets mis”.

Trendwachter Tabarki sluit zich bij die bevindingen aan. Hij denkt dat jongeren zich ook zorgen maken over bijvoorbeeld de huizenmarkt. “En er wordt veel flexibiliteit van je verwacht op de arbeidsmarkt. Het gaat ook over het vraagstuk rond klimaat. Er zijn veel onderwerpen waar jongeren vraagtekens bij zetten voor de toekomst, wetende dat ze in een vergrijzende wereld leven.”

‘Zitten op de blaren’

Volgens Tabarki mag niet uit het oog worden verloren dat het met “heel veel” Nederlandse jongeren wél goed gaat. “Ze hebben veerkracht en solidariteit getoond. Zij werden niet echt ziek van corona, maar moesten wel binnenblijven. Daarvoor verdienen ze een pluim.”

Maar ook hij vindt de toename in het aantal psychisch ongezond jongeren zorgwekkend. “We zitten nu op de blaren”, doelt hij onder andere onder op het “verkeerde besluit” tot de scholensluiting. “Deze generatie hebben we keihard nodig voor de economie, want in 2050 verdubbeld het aantal tachtigjarigen in dit land.”

‘Neem jongeren serieuzer’

Om het tij te keren moeten jongeren serieuzer worden genomen, vindt Tabarki. “Jongeren zitten wel aan tafel, maar ze meenemen in de belangenafweging hebben we misschien ook tijdens de pandemie te weinig gedaan. Ze serieus nemen is cruciaal in een land waarin jongeren steeds een kleinere minderheid worden. En we weten allemaal dat het belangrijk is om minderheden een stem te geven in het vormgeven van hun toekomst.”

Hij pleit voor het verlagen van de kiesdrempel van 18 naar 16 jaar. “In 1972 hebben we de leeftijd van 21 naar 18 jaar verlaagd. We hebben het dus vaker gedaan en ik denk dat er een goede casus te maken is om jongeren meer bij de politieke besluitvorming te betrekken”, besluit hij.

LEES OOK: Nasleep corona zwaar voor jongeren: ‘Meer eetstoornissen en vergroot risico op eenzaamheid’

Door: Peter Visser