Financiële ongelijkheid drijft veel Italianen tot wanhoop: ‘Veel mensen verdienen niet genoeg om te overleven’

Italië: het land van opera, Romeinse ruïnes, de Toren van Pisa, maar ook het land met een schrijnende economische situatie. Waar Italianen in het noorden van Italië veelal baden in welvaart, is dat in het zuiden van het land het tegenovergestelde. “Veel mensen in Italië verdienen niet genoeg om te overleven”, zegt econoom Andrea Martinez in Stand van Nederland: Generatie Europa op NPO 2.

Volgens Martinez is er geen minimumloon in Italië, wat voor grote verdeeldheid zorgt. Daarnaast is het tekort aan banen een immens probleem. “De economie staat al jaren stil.” Volgens hem komt dat onder meer door bureaucratie, politieke corruptie en een enorme kloof tussen het noorden en zuiden. “Het noorden biedt meer kans op werk, met een hoger gemiddeld inkomen. Deze regio is sterk geïndustrialiseerd.”

Calabrië armste provincie

De noordelijke provincie Lombardije behoort zelfs tot de allerrijkste van Europa. De provincie Calabrië, in het zuiden van Italië, behoort daarentegen tot de allerarmste van het land. De werkloosheid is daar vier keer zo hoog als in het noorden. Salarissen zijn gemiddeld 6.000 euro per jaar lager. Waar het gemiddelde jaarsalaris in Lombardije op 32.500 euro ligt, is dat in Calabrië slechts 26.000 euro.

Het zuiden van Italië heeft vooral last van georganiseerde misdaad, legt Martinez uit. “Dat legt de innovatie en het ondernemerschap lam. Historisch gezien heeft de eenwording van Italië het zuiden beroofd van haar welvaart.” Er zijn al heel lang economische problemen in Zuid-Italië, waardoor veel mensen hun heil zoeken in zwart werk. “Dat kan een baan zijn waarvoor je geen belasting afdraagt.”

Heil in zwarte markt

Volgens het Italiaanse Bureau voor de Statistiek werken zo’n vier miljoen mensen in de zwarte markt. “Voor een dag krijg je 30 of 35 euro”, vertelt vluchteling Fofana Madoufoune, die uit Mali naar Italië is gevlucht voor een betere toekomst. “Ik moet de huur en stroom betalen en ik wil mijn moeder thuis in Afrika steunen.”

Voor zover Martinez weet, wordt er elk jaar 200 miljard euro op de zwarte markt gegenereerd. “Dat is ongeveer een achtste van het Italiaanse bbp. Voor mensen in het zuiden is het vaak de enige optie die overblijft wanneer ze geen baan kunnen vinden waarvan ze kunnen leven.”

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Expat in eigen land

Veel Italianen verhuizen door de voortsudderende economische situatie al decennialang uit het zuiden van Italië naar het noorden voor een betere toekomst. “Of ze vertrekken naar het buitenland”, ziet Martinez.

Anderen hebben echter een creatieve oplossing gevonden. Federico Cazzato is expat in eigen land, woonachtig in Rome. Een lastige stad om in te wonen, vertelt hij. “De verhouding tussen wat je betaalt en wat je verdient is scheef.” Cazzato vertelt dat veel leeftijdsgenoten, rond de 26 á 27 jaar, ondanks een normale baan nog thuis wonen bij hun ouders.

Hij heeft het anders aangepakt. Hij werkt voor een Duits hotelbedrijf, maar is verantwoordelijk voor de Italiaanse markt. “Ik reis heen en weer tussen Rome en Berlijn.” De functie die hij nu in Duitsland heeft, zou hij ook kunnen hebben in Rome, maar dan voor een veel lager salaris. “Ik verdien nu veel meer, terwijl mijn kosten voor levensonderhoud hetzelfde zijn.”

Waar Italianen in het noorden van Italië veelal baden in welvaart, is dat in het zuiden van het land het tegenovergestelde. De rijkdom in Italië is ontzettend verdeeld en er heerst veel armoede, wat veel Italianen tot wanhoop drijft. Is deze economische scheefgroei op te lossen? Kijk deze aflevering van Stand van Nederland: Generatie Europa nu terug op NPO Start.

Door: Rick Hartkamp