Monsterklus Putters: dit gaat hij in een tweedaagse turboronde bespreken met de fractievoorzitters

Informateur Kim Putters begint vandaag aan zijn monsterklus om uit te vogelen wie een kabinet kunnen vormen en in welke variant dat gewenst is. Putters gaat daarvoor de komende twee dagen met alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer om tafel. “Behalve met DENK, die hebben daar geen zin in”, zegt politiek verslaggever bij EW Victor Pak in Goedemorgen Nederland op NPO 1. 

Terwijl de fractievoorzitters en Kamerleden afgelopen week genoten van hun krokusreces, heeft Putters een handjevol spoedcursussen gevolgd en experts gesproken om meer kennis te vergaren over alle mogelijke vormen van een nieuw kabinet. Met die kennis in het achterhoofd gaat Putters in een tweedaagse turboronde in gesprek met alle fractievoorzitters, die “hun zegje gaan doen over die vorm van het kabinet”.

Vormen nieuw kabinet

Putters gaat andere dingen bespreken dan zijn voorganger Ronald Plasterk deed. Het gaat dus om kijken naar welke kabinetsvorm iedere partij ziet zitten. Die vormen, die kennen we wel, zegt Pak. Denk aan: een extraparlementair kabinet, zakenkabinet of een gedoogconstructie dan wel minderheidskabinet. “Of, want je weet het nooit in zo’n formatie, de klassieke meerderheidsvariant.” Al lijkt die kans klein, aangezien gesprekken met Plasterk daar juist op zijn stukgelopen.

Nu is het aan Putters om te kijken wat wel kan en onder welke voorwaarden. “Het is belangrijk voor Putters dat hij duidelijkheid krijgt van bijvoorbeeld NSC-leider Pieter Omtzigt, maar ook van Dilan Yeşilgöz (VVD)”, zegt Pak. Putters moet zien te achterhalen hoe zij samenwerking voor zich zien. ‘Wat willen jullie?’, is de hamvraag.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Wat die partijen willen is voor de buitenwereld vooralsnog onduidelijk. In het debat over het verslag van Plasterk enkele weken geleden zei VVD-leider Yeşilgöz ‘een stap naar voren’ te willen zetten. Die woorden nam zij herhaaldelijk in de mond. Zij riep tevens Omtzigt op om zijn verantwoordelijkheid te nemen en hetzelfde te doen. “In welke richting zij die stap precies zet, zei ze niet”, plaatst Pak een kanttekening. “Dat weten we pas als zij met Putters heeft gesproken en hij daar verslag van doet.”

Samenwerken met de PVV

Volgens Pak buigt Den Haag zich vooral over de vraag: “Hoe groot moet de afstand zijn tot de PVV van Geert Wilders, om wél met hem samen te kunnen werken, maar om daar níet al te vies van te worden?” Dat probleem leeft vooral binnen de VVD en NSC.

Het komt erop neer dat die twee partijen eigenlijk niet gezien willen worden met de PVV. In dat geval is een extraparlementaire variant waarbij je zelf niet het kabinet in gaat een interessante optie, denkt Pak. “Dan haal je vakministers of partijgenoten naar het kabinet. Die laat je het werk doen en zelf neem je plaats in de Tweede Kamer om je fractie te leiden. Dan sta je dus op afstand.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.  

Als partij of fractie heb je dan weinig te maken met het kabinet. “Het kabinet mag het land regeren en jij mag vanuit de Kamer zeggen of je dat goed of slecht vindt gaan”, legt de journalist uit.”

Extraparlementair kabinet meest realistische optie?

Als de wens is dat de leiders van de voorheen formerende partijen – Geert Wilders (PVV), Dilan Yeşilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) – in de Kamer blijven zitten en vervolgens anderen naar voren schuiven, is een extraparlementair kabinet “een logische variant”, zegt Pak.

“Dan teken je als fractie geen coalitieakkoord met elkaar. Dat mogen de mensen doen die je daarvoor uitzoekt”, vertelt Pak. Het kan ook zijn dat een partij alleen een premier naar voren schuift en zegt: ga maar een kabinet vormen. Weliswaar met de verzekering van andere partijen dat de premier dan niet na één dag de laan wordt uitgestuurd. “Dat is een soort levensverzekering die nodig is voor een kabinet om levensvatbaar te zijn. Voor de rest ga je kijken met wat voor beleid ze aankomen en of je dat steunt of niet.”

Lees ook:

Informateur Putters: samenwerking vereist ‘gemeenschappelijke basis’

Door: Vick ten Wolde